Grondslagen van Auditing en Assurance

1 Betekenis van accountantscontrole 9
1.1 Ontstaan van het accountantsberoep 10
1.2 Pincoffs-affaire 11
1.3 Vraag naar accountantscontrole 12
1.4 Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer 17
Vragen/opdrachten 19

2 Organisatie van het accountantsberoep 23
2.1 Ontstaan van de beroepsorganisatie 24
2.2 Titels en externe accountant 26
2.3 Wettelijke regelingen voor het accountantsberoep 26
2.4 Opleiding tot accountant en permanente educatie 29
Vragen/opdrachten 30

3 Regelgeving voor accountants 33
3.1 Regelgeving voor de individuele accountant en de accountantspraktijk 34
3.2 Regelgeving voor de accountantspraktijk 36
3.3 Wet op het accountantsberoep 39
3.4 Wet tuchtrechtspraak accountants 41
3.5 Betekenis van de (wettelijke) regelgeving voor jaarverslaggeving voor de accountantscontrole 43
Vragen/opdrachten 46

4 Ethiek voor accountants 49
4.1 Accountants en ethiek 50
4.2 Nut en noodzaak van ethiek voor accountants 51
4.3 Ethiek in het maatschappelijk verkeer 55
4.4 Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA) 59
4.5 Soorten ethische vraagstukken 65
4.6 Tot slot: blijf je ethisch kompas ijken! 72
Vragen/opdrachten 74

5 Onafhankelijkheid van de accountant 77
5.1 Relatie tussen de ViO, de VGBA en de Wta 78
5.2 Wanneer is een accountant onafhankelijk? 79
5.3 Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten 80
5.4 Bedreigingen voor de onafhankelijkheid, principle-basedbenadering en maatregelen 81
5.5 Bedreigingen betreffende de persoonlijke onafhankelijkheid 84
5.6 Bedreigingen betreffende de opdrachtrelatie 87
5.7 Communicatie met het toezichthoudend orgaan bij een OOB-controlecliënt 93
Vragen/opdrachten 95

6 Fraude en witwassen 99
6.1 Constateren van fraude tijdens de controle-opdracht 100
6.2 Constateren van fraude tijdens de beoordelingsopdracht en de
samenstellingsopdracht 106
6.3 Constateren van onwettig handelen tijdens de controle-opdracht 107
6.4 Wettelijke meldplicht inzake fraude 108
6.5 Fraude en het strafrecht 113
6.6 Wettelijke meldplicht inzake witwastransacties 114
6.7 Handreikingen NBA 116
Vragen/opdrachten 119

7 Opdrachtenkader 123
7.1 Soorten opdrachten 124
7.2 Assurance-opdrachten 126
7.3 Beoordelingsopdracht 131
7.4 Aan assurance verwante opdrachten 135
7.5 Verschillen tussen de soorten opdrachten 139
Vragen/opdrachten 140

8 Doelstellingen van de jaarrekeningcontrole 145
8.1 Doel van en verantwoordelijkheden bij de jaarrekeningcontrole 146
8.2 Uitgangspunten voor het oordeel over de jaarrekening 147
8.3 Axiomatisch voorbehoud 149
8.4 Nadere uitwerking van de beweringen en de controledoelstellingen 150
8.5 Het controleproces 154
Vragen/opdrachten 156

9 Materialiteit 159
9.1 Het begrip materialiteit 160
9.2 Bepalen van de materialiteit 162
9.3 Evalueren van geïdentificeerde afwijkingen en schattingsverschillen 165
Vragen/opdrachten 169

10 Risicoanalyse 173
10.1 Risicoanalyse in de controle 174
10.2 Accountantscontrolerisico 177
10.3 Inschatten van een risico van een afwijking van materieel belang 178
10.4 Significante risico’s 182
10.5 Interne beheersing 183
Vragen/opdrachten 191

11 Controle-informatie 197
11.1 Het begrip controle-informatie 198
11.2 Kwaliteit van de controle-informatie 199
11.3 Systeemgerichte en gegevensgerichte controlewerkzaamheden 202
11.4 Soorten controlewerkzaamheden 209
Vragen/opdrachten 218

12 Betekenis van IT voor de accountantscontrole 223
12.1 IT in de controlestandaarden 224
12.2 De IT-geïntegreerde controleaanpak 225
12.3 Voor de jaarrekening relevante general IT controls 235
Vragen/opdrachten 239

13 Controleverklaringen 243
13.1 Algemeen 244
13.2 Opbouw van de controleverklaring 244
13.3 Oordeel in de controleverklaring 246
13.4 Aanvullende paragrafen 251
Vragen/opdrachten 253

14 De impact van duurzaamheid op ondernemingen en de rol van de accountant 257
14.1 De achtergrond van duurzaamheid 258
14.2 Wet- en regelgeving over duurzaamheidsverslaggeving 259
14.3 De impact van de CSRD en de ESRS op ondernemingen 262
14.4 De rol van de accountant 270
Vragen/opdrachten 276

Lijst van afkortingen 278
Kernbegrippenlijst 280
Register 293