Op werkdagen voor 23:00 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €20

Recensie

Uber voor alles 'Boeiend en enigszins alarmerend'

Uber is hip. Tegenwoordig hebben we een ‘Uber’ voor alles. Denk aan maaltijdbezorger Deliveroo of schoonmaakplatform Helpling. Dat klinkt goed, gemak dient immers de mens. Of toch niet? Staan we wel voldoende stil bij de grote (negatieve) invloed van de ‘on demand’-economie op ons leven?

Sjors van Leeuwen | 21 maart 2018 | 4-6 minuten leestijd

Een taxi bestellen we via Uber, een schoonmaker via Helpling en een maaltijd via Deliveroo. Om maar een paar hoofdspelers te noemen in de nieuwe economie. Die nieuwe economie heeft de afgelopen jaren allerlei fancy namen gekregen zoals deeleconomie, platformeconomie, netwerkeconomie of bijklus-economie. Of zoals Rens Lieman het in zijn boek Uber voor alles noemt, de on demand-economie. Met behulp van slimme technologie en gelikte apps worden vraag en aanbod on demand (wanneer de klant het wil) aan elkaar gekoppeld in ruil voor een commissie.

Zo langzamerhand is er is een Uber voor alles. Met één druk op de knop krijgen we wat we willen, wanneer we dat willen. Een taxi, oppas, maaltijd, schoonmaker, stomerij, plezierboot, appartement, parkeerplaats en ga zo maar door. Popgroep Queen zong het jaren geleden al: ‘I want it all and I want it now’. Fijn, want gemak dient de mens. Maar is het alleen maar halleluja? Journalist Rens Lieman (o.a. NRC Next en Esquire) had zo zijn bedenkingen, want die nieuwe on demand-economie heeft ook zijn schaduwkanten. Denk aan protesterende Uber-chauffeurs en Deliveroo-koeriers en actievoerende vakbonden. Om de invloed van de on demand-economie te ontdekken ging Lieman in San Francisco, Berlijn en Amsterdam op zoek naar antwoorden op allerlei vragen. Het resultaat van zijn zoektocht heeft Lieman vastgelegd in zijn boek Uber voor alles – Hoe de on demand-economie ons leven beïnvloedt. Zoals het een goed journalist betaamt dook de auteur onder in de wereld van de on-demand-economie. Hij werd chauffeur bij Uber, fietskoerier bij Deliveroo en schoonmaker bij Helpling. Ook sprak hij investeerders en topmanagers en interviewde hij beleidsmakers, onderzoekers, sociologen, stadsplanners en natuurlijk de chauffeurs, koeriers en schoonmakers die in de on demand-economie werken.

De auteur laat goed zien hoe partijen als Uber, Deliveroo en Helpling werken, wat het werken in de on demand-economie betekent voor de gewone man die een boterham probeert te verdienen en wat de invloed is van die on demand-economie op de arbeidsmarkt, maar ook op onze omgeving en het gewone leven. Waarbij partijen als Uber balanceren tussen drie belangen: het belang van de klant, het belang van de chauffeur en het belang van het bedrijf zelf. Er wordt dan ook voortdurend gesleuteld aan prijs en service (voor de klant), vergoedingen, extra beloningen en voorwaarden (voor de chauffeur) en winstmaximaliserende matchingsalgoritmes (voor het bedrijf). Waarbij sommige insiders verwachten dat er in de toekomst een grote groep on demand-werkers ontstaat die voor alles en iedereen inzetbaar is. Zie je het jezelf al doen? In de ochtend chauffeur bij Uber, in de middag schoonmaker bij Helpling en in de vroege avond fietskoerier bij maaltijdbezorger Deliveroo.

Voor werkers in de on demand-economie levert dat vragen op als: ben ik als chauffeur, koerier of schoonmaker wel/niet zelfstandig? Wel/niet verzekerd? Wel/niet pensioenopbouw? Wel/niet gegarandeerd van voldoende werk en een minimum inkomen? En last-but-not-least: in hoeverre ben je slaaf van een continue veranderend algoritme met gedragsbeïnvloedende sms-jes, beloningen (punten, badges) en tril- en piepsignalen. Die jouw levensritme, werktijden en uurtarief bepalen en zorgen voor permanente onzekerheid: verdien je deze maand wel genoeg om de huur of hypotheek te kunnen betalen? Leuk om te lezen is hoe on demand-werkers vervolgens proberen om met trucs deze algoritmes te slim af te zijn, door bijvoorbeeld vaker uit- en in te loggen in het systeem. De on demand-economie die de auteur in zijn boek schetst heeft niets te maken met de ooit zo bejubelde ‘deeleconomie’. Het is puur commercieel gedreven business waarbij het leven van de on demand-werkers wordt bepaald door steeds slimmer werkende algoritmes waarvan niemand, behalve de aanbieder zelf, precies weet hoe het werkt.

Uber voor alles is een prettig leesbaar boek. Het geeft een boeiend en enigszins alarmerend beeld van de grote invloed die de on demand-economie, en online platformen als Uber, Deliveroo en Helpling in het bijzonder, hebben op het dagelijkse leven van veel mensen en de stad waarin we wonen. Denk aan de discussie over de Airbnb-overlast in Amsterdam en andere grote steden. Want naast de vele voordelen kunnen die nieuwe online platformen op acht publieke belangen een negatieve impact hebben, zo lezen we in het boek: gelijk speelveld, belasting heffen, consumentenbescherming, tegengaan van discriminatie, openbare orde, platformonafhankelijkheid, tegengaan van monopolisering en bescherming van privacy en autonomie. Kortom, de impact van de on demand-economie is wellicht groter dan velen denken, net als de nadelen die er op dit moment nog aan kleven. Maar zo besluit de auteur het boek: de on demand-economie is nog jong en daarom veranderlijk. Hopelijk verandert het de goede kant op, want het is nu misschien wel zoals Uber-chauffeur Henk het in het boek treffend samenvat: ‘Eerst paaien ze je, dan naaien ze je’.

Over Sjors van Leeuwen

Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.

Deel dit artikel

Wat vond u van dit artikel?

0
0

Populaire producten

    Personen

      Trefwoorden