Kate Raworth richt zich als econoom in het bijzonder op de maatschappelijke en ecologische uitdagingen van de 21e eeuw. Ze heeft een nieuw model getekend dat er uitziet als een donut, zo’n cirkel met een gat er in. Aan de buitenkant van de donut zit het ecologische plafond, met onderwerpen als klimaatverandering, aantasting ozonlaag, zoetwater onttrekking en grondconversie etc. Aan de binnenkant het sociaal fundament, met elementen als water, voedsel, gezondheid, onderwijs, inkomen en werk etc. Een paar bladzijden verder laat ze zien hoe de donut in balans zou kunnen zijn, maar dat is hij niet op het moment. Ze noemt die zoektocht naar balans: ‘van eindeloze groei naar evenwichtig welzijn’.
Raworth beschrijft op heldere wijze hoe de economen in het verleden hebben gewerkt. Ze beschrijft hoe de modellen ontstaan zijn, en laat zien waar deze modellen tekort schieten. Een voorbeeld van het cijfermateriaal dat ze aanhaalt: ‘Ook de voedselconsumptie is bijzonder scheef verdeeld. Ongeveer 15% van de wereldbevolking is ondervoed. Hoeveel voedsel zou er nodig zijn om in de calorische behoefte van deze mensen te voorzien? Slechts 3% van de mondiale voedselproductie. Dit terwijl op het moment 30 tot 50% van het wereldwijd geproduceerde voedsel wordt verspild.’
Zo heeft ze voor elk onderdeel van de donut cijfermateriaal paraat. Het zorgt er (bij mij in ieder geval) voor dat je als lezer direct ziet dat het mogelijk is om de donut in balans te brengen en houden. Het is puur een kwestie van kiezen.
In het boek gaat Raworth verder met het beschrijven van de oude goeroes in de economie. Van W.W. Rostows vijf stadia van groei tot Adman Smith die geloofde dat elke economie op den duur een ‘stationaire toestand; zou bereiken, waarin haar ‘volledige rijkdom’ uiteindelijk zou worden bepaald door ‘de aard van de bodem, het klimaat en de omstandigheden’.
Volgens Raworth is de donut economie een uiteenzetting van een optimistische visie op de gemeenschappelijke toekomst van de mensheid; een mondiale economie die dankzij haar distributieve en regeneratieve ontwerp een florerend evenwicht creëert.
Raworth beschrijft zeven stappen die we kunnen zetten naar een economie voor de 21e eeuw. Deze stappen lopen van het veranderen van de doelstelling, het stimuleren van de menselijke natuur tot het als een agnost kijken naar groei. In het overzicht laat ze aan de hand van beelden zien hoe we van ik naar wij gaan en hoe we van mechanisch evenwicht nu terecht komen in dynamische complexiteit. Hieruit blijkt wel dat er geen heel nieuwe elementen naar voren komen, maar Raworth heeft wel een heel duidelijke beschrijving gegeven van de manier waarop we naar de economie kijken en waar we naar toe moeten. In haar colleges leert ze dat aan de nieuwe lichting economen, en er zijn inmiddels ook bedrijven die met haar donut aan de slag zijn gegaan.
In de appendix beschrijft Raworth hoe het sociale fundament uit twaalf dimensies bestaat die zijn ontleend aan de sociale prioriteiten die zijn geformuleerd in het in 2015 gepubliceerde VN rapport Sustainable Development Goals. Het ecologische plafond bestaat uit negen planetaire grenzen die zijn geformuleerd door een internationale groep specialisten op het terrein van de aardsysteemkunde onder leiding van Johan Rokstrom en Will Steffen. Deze kritieke processen zijn klimaatverandering; verzuring van de oceanen; chemische vervuiling; stikstof- en fosforverzadiging; zoetwateronttrekking; grondconversie; vermindering van de biodiversiteit; luchtvervuiling en de laatste aantasting van de ozonlaag.
Ik ben blij met Raworths Donuteconomie. Ze heeft laten zien dat het tijd is om verder te kijken dan de oude modellen. Ze laat zien dat het nu echt vijf voor twaalf is en dat we niet langer kunnen zeggen dat we het niet wisten. We weten het en zijn de enige die er mee aan de slag kunnen. Ik roep alle economen op om mee te bewegen in de richting van een betere balans.
Dr. José W. Otte MBA werkt als waarderend onderzoeker met een bedrijfskundige gedragswetenschappelijke achtergrond. Zij faciliteert sociale innovatie door het introduceren van dialoog groepen waarin gewerkt wordt met bijzondere vragen. Ze is verbonden aan Mizu.
Over José Otte
Dr. José W. Otte MBA werkte als waarderend onderzoeker met een bedrijfskundige gedragswetenschappelijke achtergrond. Zij faciliteerde sociale innovatie door het introduceren van dialooggroepen waarin gewerkt werd met bijzondere vragen. Ze was verbonden aan Mizu. José geniet inmiddels van een welverdiend pensioen, en recenseert geen boeken meer.
