Wijnberg laat zien hoe hij cliënten helpt om op een andere wijze naar hun probleem te laten kijken. In De essenties van provocatieve therapie staan onconventionele technieken die de probleemeigenaar hierbij helpen.
DOELGROEP
De titel maakt het duidelijk, het is een boek over provocatieve therapie. Wijnberg richt zich in dit boek in eerste instantie tot mensen die door hem zijn opgeleid en verder geïnteresseerde hulpverleners. Nu ben ik geen student van Wijnberg geweest. Verder ben ik ook geen (BIG geregistreerde) hulpverlener. Maar Wijnberg richt zich in het boek ook tot de groep ‘andere lezers’. Als lid van deze groep voel ik me uitgenodigd verder te lezen.
Op zijn website rekt Wijnberg de doelgroep wat op. Daar zegt Wijnberg dat hij voor de zakelijke markt (consultants, coaches en adviseurs) de term Provocatief Coachen hanteert.
Voor de markt van hulpverleners (therapeuten, psychologen, maatschappelijk werkers, diëtisten, fysiotherapeuten etc.) gebruikt hij de term Provocatieve Therapie. Wat de gevolgen van het onderscheid tussen coachen en therapie zijn heb ik op zijn website en ook in het boek niet gevonden. Maar Wijnberg liet me wel verward achter.
ONGERIJMD
Het omarmen van alles wat ongerijmd is, is een belangrijk kenmerk van de provocatieve stijl. Daarvoor is het wel nodig om het omgekeerd denken onder de knie te krijgen. Ieder mens kan leren om alles wat scheef is, meer als een gegeven te beschouwen dan het voor de zoveelste keer recht te willen trekken. Het boek geeft op verschillende plekken suggesties hoe dit te doen.
GELUKSGEVOEL
Wijnberg stelt verder dat wie leert leven met het ongerijmde, op een gegeven moment zal merken dat het geluksgevoel toeneemt. Zo helpt het om anderen te zien voor wat ze zijn, en dat te accepteren. Ergernissen verdwijnen dan als sneeuw voor de zon en het geluksgevoel neemt toe.
Je raakt minder gefrustreerd als je de drang om alles op te willen lossen loslaat. Als dat lukt neemt het geluksgevoel ook toe.
Wie niet het vermogen heeft om zichzelf en zijn gedrag in al zijn absurditeit te zien, zal volgens Wijnberg minder in staat zijn om ook de hardheid van het leven aan te kunnen. Zelfrelativering is daarmee een belangrijk vermogen om het (ook met anderen) goed te kunnen vinden.
ILLUSTRATIEF
De essenties van provocatieve therapie bestaat voor een derde uit verslagen van gesprekken tussen therapeut en cliënt. Deze goed leesbare verslagen zijn beknopt: ongeveer een halve pagina. Als lezer kun je je al dan niet herkennen bij het beschreven probleem en vervolgens meedenken met de reacties van therapeut en cliënt. En voor de coach/therapeut kan het leerzaam zijn voor de eigen praktijk. De voorbeelden laten de kracht van humor en speelsheid in de therapie zien.
De lezer die op zoek is naar de wetenschappelijke onderbouwing van de aanpak raakt teleurgesteld, hier besteedt Wijnberg geen aandacht aan. Het boek staat vol met ervaringskennis, en daarmee geldt dan: het werkt omdat het werkt voor Wijnberg en zijn leerlingen. En er zijn veel cliënten die er baat bij hebben gehad. En daarmee moet de theoreticus het doen.
VOOR COACHES
Niet voor niets spreekt Wijnberg in alle voorbeelden over de relatie cliënt en therapeut. Het lijkt me dan ook een boek dat vooral voor mensen geschikt is die veel ervaring hebben met coachingsgesprekken en die de benodigde vaardigheden en houding hebben. Voor deze groep lezers is het een nuttig boek waarin de aanpak van de provocatieve therapie helder en beknopt wordt uiteengezet. Of zoals Wijnberg het zelf formuleert, ‘De methode is concreet toepasbaar in de praktijk van psychologen, coaches en hulpverleners’.
NIEUWE REGELS
Alleen al het hoofdstuk over de tien nieuwe regels kan voor veel coaches en hulpverleners een eyeopener zijn. Wijnberg opent dit hoofdstuk met het uitwerken van tien gangbare impliciete en expliciete regels. Vervolgens gaat hij in op de regels die gelden bij de provocatieve therapie. Enkele van de tien regels zijn:
- De therapie begint meteen
- De therapeut krijgt minstens even veel spreektijd als de cliënt
- De therapeut hanteert opzettelijk geen structuur tijdens de gesprekken
- De therapeut draagt geen oplossingen aan
SPEELS
In tien hoofdstukken van elk zo’n acht tot 13 bladzijden, legt Wijnberg de achtergrond, de filosofie en de technieken van de provocatieve therapie uit. Je merkt dat hij veel ervaring heeft als therapeut en als columnist. De teksten zijn namelijk ter zake en goed leesbaar geschreven.
Behalve voor therapeuten en hulpverleners was De essenties van provocatieve therapie ook bedoeld voor ‘andere lezers’. En deze ‘andere lezer’ vond het een genoegen om mee te mogen kijken in het hoofd van de therapeut en in de hoofden van mensen met (vaak herkenbare) grote en kleine problemen. Wijnberg laat zien dat je zowel als professional en als leek op een speelse manier problemen kunt bespreken.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
