Onmiskenbaar de terugkerende bestanddelen van het werk van de Duitse schilder Caspar David Friedrich (1774-1840). Tweehonderdvijftig jaar geleden werd hij geboren. In Duitsland gaat dat feit niet onopgemerkt voorbij: grote overzichtstentoonstellingen en meerdere fraaie publicaties zijn gewijd aan de ‘grootste Duitse romanticus’.
Vrijwel zonder illustraties, maar ongelooflijk beeldend geschreven is Florian Illies’ Betoverende Stilte. Wat een geweldig boek. Nee, geen biografie die begint bij Friedrichs geboorte en eindigt bij zijn dood. Wel een duidelijk met veel plezier verzamelde berg aan wetenswaardigheden en gebeurtenissen die de schilder en zijn werk knap tot leven brengen.
Aan de hand van vier thema’s - vuur, water, aarde en lucht – vertelt Illies dat Friedrich al snel na zijn dood vergeten was, pas begin 20ste eeuw werd herontdekt, en vervolgens omarmd werd door vriend en vijand. Walt Disney gebruikte Friedrichs landschappen voor zijn film Bambi, maar ook Hitler en zijn kornuiten waren verzot op zijn werk. Inmiddels wordt hij beschouwd als een van de grondleggers van de moderne kunst. Heerlijk, al die historische zijpaden die Illies bewandelt, waardoor soms heilige kunsthistorische huisjes omver kukelen… Neem nou die etherische kleuren van de hemel op enkele van Friedrichs werken: niks mystieke bedoelingen, gewoon zijn realistische weergave van geeloranje luchten die de uitbarsting van de vulkaan Tambora in Indonesië in april 1815 over de hele wereld veroorzaakte.
Een betoverende reis door de tijd…
Over Marjan Maandag
Marjan Maandag is redacteur bij Managementboek.
