Het ambacht van de secure base coach - ‘Ik ben enthousiast over de geboden theorie’

Ik kan mij niet herinneren dat ik ooit zowel zo enthousiast als een beetje bang werd van een en hetzelfde boek. Enthousiast omdat de theorie de spijker op de kop lijkt te slaan. En bang omdat ik er niet aan moet denken dat de vele beunhazen die de coachingswereld rijk is het in praktijk proberen te brengen. Niet voor niets luidt de titel ‘Het ambacht van de secure base coach’. En dit leren we, vrees ik, niet door het lezen van een boek alleen. Hoe goed en uitgebreid het ook is.

Transitiecirkel

Vijf auteurs, onder leiding van veelschrijver Jakob van Wielink, gaan in op de door hen ontwikkelde ‘transitiecirkel’, ‘het venster waarmee je naar ervaringen in je eigen leven en dat van de cliënt kijkt’. De thema’s die in deze cirkel aan bod komen, zien we in iedere relatie terug, zoals het eerste contact, hechting, verbinding, afscheid, rouw en betekenisgeving. Transitie (‘verandering op identiteitsniveau’) is volgens de auteurs niet mogelijk zonder verlies. Hoe iemand op verlies reageert, is voor een belangrijk deel afhankelijk van de vraag of we op dat moment kunnen terugvallen op een ‘hechtingsfiguur’ – of ook wel een secure base. Wanneer dit niet het geval is, kan dat zich op latere leeftijd wreken doordat we ons isoleren, intimiteit vermijden of zinloosheid ervaren. Aan een secure base coach de taak om de cliënt dit te laten inzien, en te helpen met een transitie.

De stoel van de psycholoog

Als coach op het gebied van (persoonlijk) leiderschap en storytelling krijg ik veel verschillende soorten coachingsvragen voorgelegd. Hoe basic de vragen in eerste instantie soms ook zijn, gedurende de gesprekken komen vrijwel altijd zaken uit het verleden naar boven. Zaken die bepalen waarom de coachee nu specifiek gedrag wel of juist niet vertoont (denk aan een leidinggevende die geen verbinding met zijn of haar medewerkers aangaat, omdat hij of zij als kind is verlaten door een vader of moeder). Dit is het moment dat ik altijd aan mijn zus denk. Zij heeft een eigen praktijk als psycholoog. Iets waarvoor zij een lange, pittige studie heeft moeten volgen. Wie zou ik – met slechts een opleiding in de journalistiek – zijn te denken dat ik op de stoel van de psycholoog kan gaan zitten? Het zou de reinste zelfoverschatting zijn. Een valkuil waar – zo vrees ik – menig coach wel in lijkt te stappen.

Voor alle duidelijkheid: ik zou mij als coachee volledig durven overgeven aan de auteurs van Het ambacht van de secure base coach. Gezien hun cv’s en hun boek zelf lijken zij het ambacht van de secure coach zeker te verstaan. Maar hoe groot kan de schade zijn wanneer iedere willekeurige coach met de theorie uit dit boek aan de haal gaat! Het ene trauma zal het andere vervangen – of verergeren.

Verbinding

Kan ik dan niets met dit uitvoerige boek? Zeker wel! Zoals gezegd: ik ben enthousiast over de geboden theorie. Zo herken ik mij in de kracht van een kwetsbare opstelling als coach (‘De mate van kwetsbaarheid die je deelt, is medebepalend voor de mate van verbinding die je ervaart in een relatie.’) Ook vind ik het een verademing te lezen dat je er als coach goed aan kan doen eigen ervaringen te delen met je coachee. Je hoeft dus niet alleen maar vragen te stellen, maar mag ook de ruimte nemen om te delen. ‘Het gaat om de verbinding tussen de gesprekspartners’. Dit vereist overigens wel dat de coach zelf een transitie heeft doorgemaakt.

Mooi vind ik daarom dat de auteurs ieder hoofdstuk afsluiten met reflectievragen voor coaches zelf. Alleen coaches die deze vragen grondig doorlopen – en zich hierin laten bijstaan door een secure base coach – mogen wat mij betreft met de theorie uit dit boek aan de slag gaan. Gelukkig zien de auteurs dit – wanneer het gaat over omgaan met rouw – zelf ook in. ‘Je kunt je als coach afvragen of werken met een cliënt in rouw wel bij je taak hoort. Moet hij niet doorverwezen worden naar een therapeut?’ Een aanbeveling die denk ik voor meer coachingsvragen die in dit boek behandeld worden, van toepassing is.