Het vraagteken in de titel duidt erop dat 'een leven lang inzetbaar zijn' geen vanzelfsprekendheid is. En inderdaad, de cijfers van de auteurs wijzen uit dat bijvoorbeeld 49% van de werknemers in de leeftijd van 55 jaar en ouder niet actief is op de arbeidsmarkt. Ernstiger misschien wel is het gegeven dat slechts 8% van de Nederlandse werkgevers opleidingsplannen voor ouderen heeft (t.o.v. 20% in Europa). De auteurs beschrijven helder wat het onderwerp 'duurzame inzetbaarheid' inhoudt. Ze geven niet alleen de nodige statistieken, waaruit blijkt dat Nederland het bepaald niet fantastisch doet in Europa, maar komen ook met een duidelijke definitie van het begrip zelf. Er is veel misverstand over de term 'duurzame inzetbaarheid' - en dat is ook niet verwonderlijk. Zo ging het in het verleden ook met het begrip 'competentiemanagement', waar inmiddels meer dan vijftig definities van zijn en zo zal het waarschijnlijk blijven gaan. Een nieuwe term krijgt eerst invulling doordat mensen er hun eigen betekenis aan geven. Daarom is het aangenaam dat de auteurs het initiatief hebben genomen om enige duidelijkheid te scheppen over een begrip dat de komende jaren naar alle waarschijnlijkheid van groot belang zal zijn voor het voortbestaan van veel organisaties. De conclusies over het onderwerp zijn niet altijd even rooskleurig, maar dat moet dan maar zo zijn. Wie het boek 'No one has ever promised you a rose garden' (2000) van Van der Heijden heeft gelezen, zal daarover niet verbaasd staan. Al in dat boek concludeerde de auteur dat leidinggevenden nauwelijks geïnteresseerd zijn in de langetermijnontwikkeling van hun medewerkers en dat medewerkers zelf steeds minder initiatieven nemen voor hun loopbaanontwikkeling naarmate ze ouder worden. Van deze sombere uitspraken wordt in het huidige boek niets teruggenomen. Eén van de redenen daarvoor is hierboven vermeld: te weinig werkgevers zijn daadwerkelijk met het onderwerp bezig. Daarnaast beschrijven de auteurs andere inzichten die mogelijk als oorzaken van de sombere conclusies kunnen gelden. Nederland blijkt vooral een 'ontziebeleid' te hebben: extra verlof voor oudere werknemers en taakverlichting komen in ons land vaker voor dan in andere Europese landen. Zijn we ons daarvan bewust en is het dus bewust beleid, of zijn we onbewust onbekwaam op dit terrein? Veel van de hoofdstukken, die ook door verschillende auteurs zijn geschreven, gaan over het ouder worden en de oudere werknemer. En dat is ook logisch, gezien het feit dat vergrijzing inmiddels een mondiaal vraagstuk is geworden. Over deze onderwerpen bestaan bovendien veel misverstanden met de bijbehorende stereotyperingen. Leidinggevenden gaan daarin lang niet altijd vrijuit. Duurzame inzetbaarheid gaat niet over een of ander scholingsprogramma, maar is veel breder dan dat. Het is een onderwerp dat vooral gaat over loslaten en afleren - waarin alle doelgroepen, bestuurders, managers en medewerkers hun verantwoordelijkheid hebben te nemen. Dit boek geeft daarvoor een prima aanzet.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
