'Geef gas bij oranje' bevat vijftig hoofdstukken, één hoofdstuk per vuistregel. Het grootste deel van een hoofdstuk bestaat uit een anekdote. Na de anekdote geven de schrijvers de beloofde vuistregel die betrekking heeft op de anekdote. Daar schuilt een gevaar in. Wat als de omstandigheden niet vergelijkbaar zijn? Kun je ook wel verwachten dat verschillende mensen in vergelijkbare situaties ook wel gelijk reageren? De één remt bij oranje, de ander geeft juist wat gas bij… Bij het lezen van de anekdotes en vuistregels was ik gelukkig al snel gerustgesteld. Ze maken als het ware de weg vrij voor de vuistregels. De oogjes worden geprikkeld door een specifieke situatie kort te omschrijven. Na die prikkeling volgt de echte eye-opener in de vorm van de vuistregel. Veel van de adviezen zijn erg logisch, het geeft 'aha-momenten'. Het is juist die herkenbaarheid, ingeleid door een al even herkenbare situatieschets, die er voor zorgen dat de adviezen op hun plaats vallen. Overigens zullen niet alle adviezen door iedereen gewaardeerd worden. De vuistregels zijn vaak prikkelend beschreven, en dat kan ook irritatie opwekken. Zelf was ik wat minder gecharmeerd deze: 'Als je te lang op een bestelde printer moet wachten vanwege interne procedures, ga dan die printer gewoon zelf kopen'. Natuurlijk nuanceren de schrijvers het advies wel: 'welke binnenbochten jij kunt nemen zonder de organisatie te schaden, kun jij het beste inschatten'. Toch vind ik dat je hier voorzichtig mee moet zijn. Geen enkele organisatie leert ervan als iedereen doorlopend binnenbochten neemt. Zo los je een probleem niet structureel op en blijft het onderliggende probleem bestaan. Maar terwijl ik nog met dat advies aan het worstelen was, las ik het volgende advies: 'Onderzoek wat er echt gebeurt, niet wat er moet gebeuren (…) Loop eens een dagje mee met degenen voor en na je in een keten'. Later kwam ik nog tips tegen als 'Kijk naar waarom iets wél lukt' en 'Compenseer de fouten van je collega niet'. Gelukkig, dat gaat wel structurele problemen oplossen! Mijn eigen beroepsgroep komt ook nog aan bod, in het hoofdstuk 'Praat met de nerd'. Gelukkig komen de ICT-ers er nog redelijk mild van af. De anekdote verhaalt van een programmeur die na een half uur 'prutsen' de businessman zowaar kan helpen. Er schijnt een taalbarrière te zijn en het advies is om die te slechten door als businessman met de nerds te gaan praten. Ik denk eigenlijk dat de anekdote meer zegt over de kwaliteiten van degenen die de vertaling tussen businesswensen en ICT-mogelijkheden hadden moeten doen (en dat kennelijk hebben nagelaten). Maar ach, er is niks mis met een goed gesprek, en dat kan ook met een nerd... Ik durf met dit boek de vergelijking met Goldratts 'Het doel' aan. Dat boek is één grote anekdote die beschrijft hoe Alex Rogo in zijn bedrijf bottlenecks zoekt en wegneemt. Goldratt illustreert daarmee zijn Theory Of Constraints. Van Gils, Van Lieshout en De Boo doet dat ook, en wel 50 keer in één boek. Een zeer prettig lezende aanrader.
Over Joost van Driessen
Joost van Driessen is manager bij het Ministerie van Defensie. Hij is afgestudeerd in de informatica aan de Universiteit Leiden en deed zijn MBA-opleiding bij de Business School Nederland. Zijn werkterrein bevindt zich op het grensvlak waar organisatie en informatie elkaar raken.
