e opzet en inhoud van dit boek is de hand van de auteur duidelijk herkenbaar; een uitstekend docent met een voorliefde voor de invloed van het persoonlijke op de organisatie. Aan de hand van drie voorbeelden, drie exceptionele leiders en hun organisaties, distilleert Kets de Vries een aantal aspecten van excellent leiderschap. Je kunt het boek in één adem uitlezen als interessante en goed leesbare illustratie van goed leiderschap in deze tijd, maar er is meer uit te halen. De auteurs nemen de lezer bij de hand om de leiderschapsstijlen werkelijk te bestuderen en er algemene thema's uit te halen die toepasbaar zijn op onze eigen organisaties. Het is een studieboek en de auteurs hebben een doel: 'Wij willen dat u zich bewust wordt van de mate waarin de 'dromen' van de leider de architectuur van hun organisatie beïnvloeden. Wij willen dat u beseft hoe het innerlijke theater het ontwerp van organisaties kan beïnvloeden. (p. 34). Twee uitdagingen voor leiders Het boek heeft een heldere opbouw. In de inleiding wordt het veranderende klimaat geschetst waarin organisaties in deze tijd moeten opereren en er wordt een schets gegeven van oud, naoorlogs leiderschap en nieuw leiderschap. Veel aandacht wordt geschonken aan het veranderende psychologisch contract tussen de organisatie en zijn medewerkers. Niet langer zijn organisaties de zekere haven die zij ooit waren (life time employment) en daardoor verschaft het werken bij een organisatie niet langer zondermeer betekenis aan het leven. De twee belangrijkste uitdagingen voor leiders in een organisatie in verandering zijn dan ook: het motiveren van de medewerkers om effectief te functioneren in een onvoorspelbare omgeving en het in goede banen leiden van de tegenwerkende krachten van verzet tegen verandering (p.33). Deze aandacht vinden we terug in de case-studies later, centraal thema is het motiveren van medewerkers en het stimuleren van hun creativiteit. Drie soorten leiders: bouwer, integrator en veranderaar In het tweede hoofdstuk, Leiderschap van wereldklasse, worden de hoofdpersonen uit het boek geïntroduceerd. Er zijn drie grootheden gekozen, met elk een andere rol binnen hun organisatie. Richard Branson is de bouwer, die uit het niets een steeds veranderende onderneming heeft gecreëerd. Percy Barnevik is de integrator die bij een megafusie bedrijfsculturen op elkaar af moest stemmen en dat moet blijven doen in zijn mondiale organisatie. Lord Simon is de veranderaar die binnen zijn organisatie een ingrijpend veranderingsproces gestuurd heeft om de gezondheidsproblemen van het bedrijf op te lossen. De rollen die deze leiders spelen zijn de charismatische en de uitvoerende rol, waarbij de eerste rol de essentie vormt van leiderschap. Aan het eind van dit hoofdstuk krijgen wij enige vragen en richtlijnen mee voor het lezen van de casestudies. Persoonlijke achtergrond van leiders Uit de case studies blijkt veel liefde en respect voor het onderwerp en de personen. Ook in de opbouw van de case studies blijft de docent aan het woord, de auteur wil graag dat wij wat leren en plaatst elke studie in een kader met een aantal begeleidende vragen en sluit elke studie af met de kernpunten van het leiderschap van de betreffende persoon. De studies zelf laten zich makkelijk lezen. Er is aandacht voor de loopbaan van de leiders, voor de geschiedenis van het bedrijf waar ze zo'n stempel op hebben gedrukt, voor de periode en de stijl van leiderschap gedurende de omwenteling en voor de toekomst. Met elk van de leiders is een interview gehouden, waarin genoemde onderwerpen nog eens aangestipt worden. Zoals ik al eerder aangaf is een centraal thema hoe deze wereldleiders hun medewerkers blijvend motiveren excellente prestaties te leveren. Een ander thema is de persoonlijke achtergrond van deze leiders. Uit wat voor familie komen ze en wat is de invloed daarvan op de organisatie die ze creëren. Al in onze leeswijzer op pagina 34 staat: 'Vraag u zich bijvoorbeeld eens af hoe de jeugdervaringen van Richard Branson en Lord Simon weerspiegeld worden in hun stijl van leiderschap. En op diezelfde pagina staat te lezen: 'Het verhaal van ABB. laat zien hoe Percy Barneviks eigen levensverhaal zijn organisatie beïnvloedde'. Het is aardig kennis te nemen van deze achtergrond en in een boek als dit misstaat het zeker niet, maar als wij willen leren van excellente leiders om dit zelf toe te kunnen passen in onze organisaties moet dit niet te veel nadruk krijgen. Ten eerste kan ik als lezer nooit die achtergrond creëren voor mezelf, dus heb ik er weinig aan. Maar bovendien is het altijd makkelijk om zaken uit het verleden te herkennen in het heden, echter, heeft het ook voorspellende waarde? Wellicht bestaan er minder succesvolle leiders met een vergelijkbare achtergrond? Dit zijn enige kritische vragen bij een onderwerp waar ik overigens graag over lees, dus de aandacht voor dit onderwerp doet absoluut niets af aan de leesbaarheid van het boek. Integendeel zou ik haast zeggen. Om er zeker van te zijn dat geen element uit al deze beschrijvingen aan onze aandacht ontsnapt, wordt in het laatste hoofdstuk van het boek de werkwijze van toonaangevende ondernemingen nog eens helder op een rijtje gezet. Hierbij is aandacht voor: Aspecten van excellent leiderschap; Structuur; Strategie Organisatiecultuur; En last but not least: Metawaarden voor het informatietijdperk, waaronder de kopjes Liefde, Plezier en Betekenis. Interessant en leesbaar boek De achterflap van het boek meldt: Wij kunnen natuurlijk niet allemaal charismatische leiders en architecten van mondiale organisaties worden. Maar wij kunnen wel ons voordeel doen met het bestuderen van exceptionele leiders - met de vaardigheden die wij hen zien gebruiken en de acties die wij hen zien nemen. Degenen met eensgelijke ambities hebben aan dit boek een goede leidraad voor het richten van hun acties. Maar ook voor mensen met minder hoge ambities is het een interessant en leesbaar boek.
Recensie
Leiderschap van wereldklasse
In d
Lizette Rosenboom
|
25 maart 1999