Ondernemen met gevoel

leek me een mooie manier om het nuttige met het aangename te verenigen; om Ondernemen met gevoel te kunnen recenseren moest ik het eerst lezen en dat leek me wel wat. Hoe persoonlijke en organisatie-ontwikkeling hand in hand kunnen gaan is een onderwerp dat me zeer aanspreekt, als persoon en als adviseur. Bovendien is het een aantrekkelijk boekje om te zien: het is een gebonden uitgave en het kaft is uitgevoerd in mooie kleuren. Zo begon ik opgewekt te lezen. Ja, we zitten op dezelfde golflengte dacht ik na de inleiding en ik was zeer nieuwsgierig naar de uitwerking van de ideeën van de schrijvers. Helaas, ik heb mezelf moeten dwingen het uit te lezen. Dit brengt me in een moeilijk parket; in hoofdstuk 2 lees ik: 'De kunst is om in het leven van alledag een liefdevol en opbouwend mens te zijn, ook in die situaties waarin dat niet makkelijk is' (p.28). Na lezing van de 7 hoofdstukken en het Besluit zitten we nog steeds op dezelfde golflengte, maar ben ik niet meer zo enthousiast over het boekje. Het boek wil een bron van inspiratie zijn voor die mensen die open en ontvankelijk in de wereld staan. Nou ben ik wel zo ijdel dat ik mij ook tot die mensen reken, maar ik heb nog zelden inspiratie geput uit eindeloze opsommingen en lijstjes. Zo begint Hoofdstuk 1 met een opsomming van waarom het zo moeilijk is vorm te geven aan verandering in organisatieverband en een categorisering van het huidige klimaat in organisaties. Hoofdstuk 2 is een pleidooi voor het opgeven van het 'schuld-denken'. Aan één kant lees ik daar de zin: "Mensen worden niet intelligenter of levendiger, door ze te verwijten dat ze dom of apathisch zijn.", om op de volgende pagina de volgende zinnen tegen te komen: "Te weinig mensen richten de aandacht naar binnen en hebben de durf om 'ik' tegen een probleem te zeggen." En "Het echte probleem is dat hoogst intelligente en vitale mensen er verkeerde denkgewoontes op na houden." Inderdaad, zoals de auteurs zelf al zeggen: "Het is een hele opgave om het 'schuld-en-boete'-denken los te laten." Hiermee is de toon van het boek gezet. Er wordt veel nadruk gelegd op wat je niet moet doen of niet zou moeten doen en soms wat je zou kunnen doen. Ik blijf met lege handen staan als ik me vervolgens afvraag hoe ik dat dan zou moeten doen. Ik verwachtte telkens een uitwerking, een nieuw gezichtspunt of op zijn minst een opmerking over de samenhang tussen de rijtjes over persoonlijke onwikkeling en de opsommingen over organisatieontwikkeling. Deze blijven echter volledig los van elkaar staan. De opbouw die door de volgorde van de hoofdstukken wordt gesuggereerd, eerst wordt de urgentie van veranderen aangegeven, dan een uitwerking van persoonlijke ontwikkeling en organisatieontwikkeling apart om te eindigen met 'afstemming en verbinding' blijft hangen in het stellen van vrijblijvende vragen en opsommingen. Helaas, een gemiste kans. Maar eerlijk is eerlijk, de auteurs zeggen het zelf al in de inleiding: ze hebben niets nieuws te melden. Het staat alleen allemaal weer eens netjes 'op een rijtje'.