In 'Opnieuw beginnen/Metamorfosen in het bestaan' gaan Marli Huijer en Reinjan Mulder deze kwestie te lijf. Laatstgenoemde heeft wel een heel bijzondere band met het thema. Samen met Arnon Grunberg was hij verantwoordelijk voor de creatie van het fenomeen Marek van der Jagt. Huijer heeft een achtergrond als huisarts en filosoof. Elke cultuur zit vol verhalen over opnieuw beginnen en deze laten zich grofweg in twee soorten opdelen.
Aan de ene kant staan de verhalen van de total delete, waarbij radicaal gebroken wordt met het verleden. Aan de andere kant vindt men de verhalen die voortbouwen op het verleden, verhalen waarin elke nieuwe stap gepresenteerd wordt als een vervolg op iets wat eerder is gebeurd. 'De herinnering aan het verleden, een beschrijving van het nu en het in beeld brengen van de toekomst liggen in elkaars verlengde', aldus de auteurs over deze visie op opnieuw beginnen.
De vele vormen van die Huijer en Mulder de revue laten passeren kunnen worden geplaatst op het continuüm tussen deze twee uitersten. Om een en ander te illustreren wordt rijkelijk geput uit de wereldliteratuur, niet zo verwonderlijk gezien Mulders achtergrond als literatuurredacteur bij NRC Handelsblad en uitgever. In het eerste hoofdstuk leggen de auteurs uit dat zij met dit boek niet beogen een snelle handleiding te bieden voor wie besloten heeft opnieuw te beginnen. Zij willen verder kijken en wel door ongemakkelijke vragen te stellen.
Om vervolgens hun lezers flink aan het denken te zetten, want het zijn heel wezenlijke kwesties die zij oproepen. 'Hoe gaat iemand in zijn nieuwe leven om met de mensen die hij of zij uit het verleden kent? Trekken zij je terug in dat verleden, en beïnvloeden zij daarmee het nieuwe? Neutraliseren ze het? Neem je mensen uit je verleden op in je nieuwe identiteit? En verander je ze daarmee? Of moet je al deze mensen weren uit je nieuwe bestaan, net als dat verleden zelf misschien?' Heel wezenlijke zaken, die wellicht bij betrokkenen al de kop op zullen steken, volgend op het moment van hun eigen besluit tot verandering, tot vernieuwing. Dicht bij de veranderaar in spé, maar zeer herkenbaar.
Duidelijke antwoorden hoeft de lezer dus niet te verwachten van Huijer en Mulder. Wel kunnen de auteurs aan het einde van hun verhaal enkele voorlopige conclusies trekken. Men mag zich niet op de dimensies en de zegeningen van het opnieuw beginnen verkijken. 'Het kiezen voor een nieuw begin is geen middel tegen alle kwalen.' En het nieuwe blijkt ook meestal niet zo nieuw te zijn als het leek. 'Als we ons leven niet langer voorstellen als iets wat in een rechte lijn verloopt, maar ook in spiraalbewegingen en lussen, zien we dat ook in het nieuwe het oude vaak weer terugkeert.'
Dat hoeft de 'nieuwe starter' echter niet te ontmoedigen, want Huijer en Mulder laten ook zien dat het wel degelijk mogelijk is in te grijpen in het verhaal waarin we zitten. Niet door halsoverkop uit dat verhaal te stappen of door het terug te draaien. Dat leidt tot niets, als het al mogelijk zou zijn. Al zoekend zou men zelf eigen verhalen moeten gaan vertellen, is het devies. De lezer doet zichzelf tekort, door alleen hiermee genoegen te nemen.
'Opnieuw beginnen' is zo rijk geïllustreerd aan voorbeelden, dat zorgvuldige lezing alleen al waardevolle en voor een ieder unieke inzichten kan opleveren. Ieder mens is anders, evenals ieder nieuw begin, dat men zich kan wensen. Toch? En dus moet men zijn eigen betekenis in deze tekst zien te vinden. Hier is het degene die de wens heeft het anders te gaan doen immers om begonnen, om vorm te geven aan de wens tot ontplooiing te komen.
Over Perry Oostrum
Per Oostrum begon met schrijven op de middelbare school. Wie niet? Serieus werd het toen hij over zijn grote passie, popmuziek, begon te publiceren in verschillende tijdschriften. 'Mannenleed, een crisisroman' is zijn eerste fictieve werk. Hij werkt als zelfstandig adviseur op het vlak van het onderkennen en beheersbaar maken van risico's en het realiseren van organisatieveranderingen. Per is getrouwd, heeft twee zonen en woont in Wassenaar.
