Verborgen orde

Helaas geeft iedereen raad op basis van de werking van hun eigen organisatie en die helpt de anderen niet. Eén van hen kent Eppo Dinsdag een goeroe die zich teruggetrokken heeft op een berg in Spanje. Ze gaan ernaartoe en de goeroe wijdt hen daar in in de geheimen van systeemmanagement van organi

In 'Verborgen orde' volgen we de vijf hoofdrolspelers op hun ontdekkingstocht. André Slager de directeur operations & plants van een medicijnenfabriek wiens werkplezier bestaat uit het op de huid zitten van marketing & sales. Joran Prins de directeur P&O van een gemeente die het ene na het andere verbetertraject start. Geen van allen halen die de eindstreep omdat er dan alweer een nieuw initiatief genomen wordt. Veronique Huydecooper is de jonge ambitieuze directeur van een Nederlandse papierfabriek, die geen prijsverhogingen kan doorvoeren omdat de intermediairs dan weglopen.

Loes Groenewij het afdelingshoofd van een thuiszorginstelling die als geen ander in staat is om sfeer te creëren, maar die er niet in slaagt om haar collega's de harde realiteit onder ogen te laten zien. Koen-Jan Helder een formele manager in de bancaire wereld die zelf steeds harder werkt om het gebrek aan kwaliteit van zijn medewerkers te compenseren. Elk van de zes hoofdstukken start met de belevenissen van de vijf hoofdrolspelers gevolgd door een theoretische verdieping. De gekozen opzet van het boek vind ik bijzonder sterk, vijf personen waarmee je je kunt identificeren en die stap voor stap de immuniteit van hun eigen organisatie voor veranderingen ontdekken.

De romandelen lezen als een trein, al valt er wel wat af te dingen op de stilistische kwaliteit. De hoofdspersonen dreigen af en toe af te glijden naar karikaturen maar het geheel is voldoende pakkend geschreven om ervoor te zorgen dat je blijft doorlezen. De kracht van deze formule is dat de lezer via identificatie en herkenning tot nieuw inzicht gebracht kan worden.

Op het moment dat het romandeel van 'Verborgen orde' daarin geslaagd is, zou de daarop volgende theorie dat inzicht moeten verdiepen en verankeren. En daar schiet het boek mijn inziens tekort. De roman spreekt onvoldoende voor zichzelf en de theoretische verdieping die de lezer op weg zouden moeten helpen om de opgedane inzichten in hun eigen praktijk toe te passen, sluiten onvoldoende aan op de romanlijn die daaraan vooraf gaat.

Zo wordt na de cursusreünie de theorie over de effectiviteit van organisaties behandeld. En nadat de cursisten met Eppo Dinsdag de patronen in de dynamiek van eigen organisatie hebben besproken, volgt een uiteenzetting over de waardesystemen van Graves.

Na het hoofdstuk over Graves volgen we de cursisten op de voet bij de interventies die erop gericht zijn om bestaande patronen in hun organisaties te doorbreken. Dat deel wordt gevolgd door een set heldere vragen die je voorafgaand aan de interventie moet beantwoorden om zicht te krijgen op het patroon in de organisatie.

Goede vragen, maar op de verkeerde plek. En na de Spanjereünie volgt de uitwerking van domeinsturing en weer ontbreekt de koppeling met het voorafgaande verhaal. Huguenin en Van Gestel hadden er goed aan gedaan om in de theoretische hoofdstukken de verbinding te leggen met de romanlijn. Als je ervoor kiest om 50 bladzijden te besteden aan de waardesystemen van Graves dan zou je daar toch op zijn minst in kunnen aangeven wat het dominante waardesysteem van de organisaties van de hoofdrolspelers is.

Werkt André in een rode en Loes in een paarse organisatie? En hoe kun je dergelijke inzichten gebruiken voor je interventies? Door dat na te laten krijgt 'Verborgen orde' iets onevenwichtigs. In de theorie wordt te veel aandacht besteed aan zaken die in de romanlijn verborgen blijven en daardoor wordt de lezer onvoldoende toegerust om het waardevolle gedachtegoed van Huguenin en Van Gestel in de vingers te krijgen.

De schrijvers hadden er goed aan gedaan om hun eigen gedachtegoed - dat zeer de moeite waard is - expliciet onder woorden te brengen en iets minder te vertrouwen op de verborgen orde.