Ik ken een paar mensen die deze situatie hebben meegemaakt. En het lijkt er op of steeds meer mensen het op een of andere manier ervaren. Een burn-out. Natuurlijk, achteraf kun je het best aanwijzen. Teveel werk, teveel dingen tegelijk, teveel moeite en eigenlijk kon alles best wel. En bovendien wist je het toch het best. Uitleggen en overdragen zou wel kunnen, maar dan doen ze het toch niet helemaal goed en voor jou… ach het was niet zo moeilijk. Nog even dit en dan meteen maar even dat doen. Even eten koken, even voorbereiden voor de vergadering, even naar de vergadering, even napraten en jij kon dat toch wel even doen. Straks neem je wel even een beetje rust, even glaasje wijn erbij…
Opvallend is dat het woordje ‘even’ ongelooflijk vaak terugkomt in het vocabulaire van iemand op de rand van een burn-out. Tenslotte zijn de meeste dingen die we doen niet zo moeilijk en lijken ze maar korte tijd de aandacht te vragen.
In een recente training over omgaan met stress heb ik de deelnemers gevraagd een brief aan zichzelf te schrijven waarin ze zichzelf aanmoedigen om het geleerde (opnieuw, na zes weken) in de praktijk te brengen. Wat mij opviel in die brieven (ik mocht ze ook lezen) is dat de schrijvers zichzelf meer rust toewensten. Meer tijd en gelegenheid om zaken af te maken. En dat ze zichzelf toewensen wat vaker een afgewogen ‘nee’ te kunnen laten horen. Ontroerende brieven die naar ik hoop echt wat doen bij de deelnemers.
Het boek Omgaan met stress en burnout is een dun boek. 126 pagina’s. Qua omvang ideaal geschikt om in huis te hebben en eens door te lezen. Om te leren hoe dat nu ontstaat, zo’n burn-out. Om mee te denken met potentiële oplossingen. Als leidinggevende van iemand die dreigt om te vallen. Maar wellicht ook voor jezelf als je in de afgelopen week wel erg vaak een lege wijnfles hebt opgeruimd.
Een van de leukste tips die iedereen kan gebruiken is het instellen van een ‘piekerhalfuur’. Per dag een half uur aan jezelf geven om lekker te piekeren. Daardoor kun je het piekeren op andere momenten kanaliseren naar dat piekerhalfuur. Neem er een vaste rustige plek in huis voor (je piekerplek) op een vaste tijd. Daarmee wordt de rest van het huis ‘piekervrij’. Plan het niet vlak voor het naar bed gaan...
Zoals op ieder boek is ook dit boek wel wat aan te merken. Ik merkte dat ik bij bepaalde onderwerpen eigenlijk wel meer wilde weten. Wat meer tegengas verwachtte of een wat diepere uitwerking. Dat is soms een gemis. Uiteraard wordt bij de paragraaf over ‘doelen stellen’ de smart-regel opgevoerd. Dat deze regel in zichzelf al reden is voor veel stress kan zijn (“Hoe bedoel je dat ik een realistisch doel moet opschrijven, ik bak er toch niks van” is een vaak voorkomende belemmerende overtuiging.) wordt niet genoemd. Dergelijke nuancering kun je wel opzoeken in de bijgeleverde literatuurlijst en website adressen.
Toen ik het boek las moest ik sterk denken aan een zakelijke relatie die mij bij een van mijn bezoeken uitvoerig verslag deed hoe de relatie tussen hem en zijn beste medewerkster binnen een paar maanden volledig was verwoest. De medewerkster was emotioneel geknakt door enorme drukte op het werk gecombineerd met een sterfgeval, relatieproblematiek en nog zo wat onvolkomenheden. En hij had daar begrip voor, stelde hij. Maar ze moest na drie maanden toch wel een keer terugkomen… Uiteraard probeerde ze het. Maar het mislukte compleet. Want er was nog niks verbeterd; behalve wandelen in het park had ze nauwelijks professionele ondersteuning gehad.
Deze baas had er veel aan gehad dit boekje gelezen te hebben. Hij zou echt begrip hebben kunnen tonen en ook hebben aangedrongen op echte hulp en hij had beter begrepen dat de emotionele uitspraken een andere oorzaak hadden. En het had hem een ellendige en kostbare ontslagprocedure bespaard.
Want een ding is zeker. Je wenst je ergste vijand geen burn-out toe. De gevolgen zijn altijd zo schadelijk en zo levensveranderend dat je maar beter een boekje van 126 bladzijden kunt lezen. Dan kun je daarna tenminste gewoon wandelen in het park. Op zaterdag of zondag.
