Anders – Denken, Anders Doen is een boek over dienst- en dienstverlening die een spel spelen met de overheid om samen tot de gewenste ontwikkelingen te komen. Gaandeweg komt de burger meer aan zet en gaan ook de rollen van de actoren, in het brede spelbord dat de samenleving is, verschuiven. Het veranderingsproces verloopt onvoorspelbaar. Vaak wordt gesproken over een ‘ transitie ‘; het resultaat van een in gang gezet veranderingsproces kan structureel worden als gevolg van op elkaar inspelende ontwikkelingen. Maar hoe gaan overheden in de praktijk met deze ontwikkelingen om ? De auteurs brengen dit spanningsveld en de daaraan verbonden kansen en risico’s voor de overheid in beeld met een matrix op basis van twee dimensies. Afgerekend worden op de prestaties van de overheid ten opzichte van afgerekend worden op de prestaties van anderen. Daarnaast werken op vertrouwd en stabiel terrein met bekende middelen of werken op een veranderend terrein met nieuwe middelen. De matrix vormt de basis voor de verdere voorbeelden die in het boek aan bod komen, en het zou een meerwaarde geweest zijn om de matrix in de lay-out geregeld te laten terugkomen. Twintig ervaringsdeskundigen, uit diverse sectoren, van scheepvaart tot wijkwerking vertellen in dit boek hun verhaal van geslaagde veranderingen door anders denken en anders doen. De verschillende verhalen bieden een ruim palet aan wijzen van aanpak, graad van betrokkenheid van de burgers, en de verschillende problemen die opgelost moeten worden. De diversiteit aan voorbeelden maakt de herkenbaarheid voor de lezer groter, en allen hebben ze een gemeenschappelijk element in zich : anders denken en anders doen neemt een start met te onderzoeken welke beelden er bij de start aan de oppervlakte liggen. Maar kijken is zeker niet voldoende – als medespeler moet je in overleg en samenwerking verder – kijken en door-zien. Wie mee instapt bevraagt ook zijn eigen betrokkenheid – en zorgt ervoor dat er vragen gesteld worden. Kan het wel ? Is, wat ik doe toegelaten ? Heb ik een mandaat ? Doordenken is dan meteen de tweede rode draad die de lezer in het verhaal tegenkomt. Doordenken confronteert met werkwijzen en identiteiten. Wie als persoon of als organisatie een keuze maakt en gaat doorwerken moet dit vooral op een professionele manier doen. Niet als solospeler, maar samen handelend met alle betrokkenen én met rugdekking vanuit de eigen organisatie. Door anders denken en anders doen ontstaan er nieuwe handelingsperpectieven. Ze zijn de aanzet voor een ruime dynamiek met in het beste geval een faciliterende en participerende overheid van het project. Wie de tijd neemt om de verhalen grondig te lezen merkt dat ook de vertellers veranderen; van ambtenaar naar inspiratiebron, van afremmer naar verbinder, … Allen creëren door het bekende en gekende los te laten, een maatschappelijke meerwaarde, waarbij ze open staan voor nieuwe principes van ordening of morele uitgangspunten. De ganse ontwikkelingen blijken een zeer sterk aansluitingspunt te hebben met het 7S model van McKinsey, omdat ook bij gamechanging van groot belang is om persoonlijke waarden van medewerkers te blijven verbinden met de doelstellingen van de organisatie. Het model van Mc Kinsey wordt verder helder uitgewerkt en toegepast op de thematiek. Een blijvende structurele verandering heeft meest kans op blijven als ze van onderuit ontstaat en verder gevoed wordt, en ook hier geven de auteurs trekkende voorbeelden uit steden als Amsterdam en Utrecht. Anders denken, anders doen is een uitgave die mij bijzonder heeft geboeid – het is als in een buis springen en niet weten wat er aan de andere kant zit. Maar dat is niet erg als je samen kunt handelen.
Over Geert Vandamme
Geert Vandamme werkt in een voorziening voor mensen met fysieke beperkingen in Gits (West-Vlaanderen-België). Enerzijds als thuisbegeleider bij Volwassenen met aangeboren of verworven beperkingen, anderzijds als arbeidsbegeleider binnen dagbesteding bij volwassenen met een beperking.