Het televisieoptreden van Ruby Wax – en in het bijzonder haar openhartigheid - heeft grote indruk op mij gemaakt. Met veel humor vertelde ze over haar depressies en haar zoektocht naar een manier om met deze depressies om te gaan. Ook vertelde ze over haar master Mindfullness Based Cognitive Therapy en over de problemen die onze geest heeft met de 21ste eeuw.
Toen ik ‘Tem je geest’ uit mijn postvak haalde, kreeg ik toch twijfels. Een gids voor geestelijk welzijn, is dit nou echt een goed idee? Ik heb toch geen depressie, of andere psychische problemen?
Het duurde echter niet lang voordat Wax mij wist te overtuigen dat het boek ook voor mij iets kon betekenen: na tien pagina’s begint ze over kritische stemmetjes en daar ben ik wel bekend mee. Mijn kritische stemmetjes eisen dat ik als junior adviseur een expert ben op elk vakgebied waar ik mee in aanraking kom. Collega’s zullen dit gevoel kunnen beamen. Als dit niet lukt, zijn we allemaal in meer of mindere mate gemeen tegen onszelf.
Zoals Wax het mooi in haar boek formuleert: ‘Waarom zeggen we nou nooit eens tegen onszelf: Goed gedaan vandaag en mag ik zeggen dat je er zeer aantrekkelijk uitziet?’ Het boek beschrijft hoe het brein en de verschillende hormonen functioneren. Daarnaast gaat Wax verder in op hoe onze eigen zelfkritische gedachten die ons brein in een constante staat van stress brengen en hoe we deze cirkel kunnen doorbreken.
Hierbij wordt het concept neuroplasticiteit uitgelegd: het aanpassend vermogen van de hersenen. Ook worden er een aantal verschillende oefeningen beschreven waarmee je dit aanpassend vermogen kunt aanspreken om je gedachten en emoties te reguleren.
Wat ik bijzonder vind aan ‘Tem je geest’ is dat Wax dit op een hele eenvoudige manier weet te beschrijven. Hiermee voelt het een beetje als neurologie of psychobiologie voor dummies. Ze weet de boodschap goed over te brengen, zonder dat je alle termen uit je hoofd hoeft te leren. Je hoeft jezelf daarom ook niet om de halve bladzijde op je kop te geven dat je niet hebt onthouden wat de prefrontale voorkwab ook alweer aanstuurde en wat acetylocholine voor je regelt (oftewel: geen kritische stemmetjes!).
Daar staat helaas wel weer tegenover dat je aan het einde van het boek een beetje met het ‘klok-en-klepel’-gevoel blijft zitten. Verder is de absurdistische humor van Wax hilarisch – althans: dat vind ik. Afgemeten aan het matige aantal decibel lachgeluid in haar TED-talk over dit onderwerp is waarschijnlijk niet iedereen dat met me eens. Concluderend is het goed te weten dat je zelf kunt zorgen voor nieuwe verbindingen in de hersenen en dat je daarmee nieuwe gedragspatronen creëert. Ook is het goed afstand te leren nemen van je emoties zonder deze te veroordelen (ook al leer je dit niet in 280 pagina’s).
Met mindfulness technieken kun je zelf bepalen of je je wilt laten beïnvloeden door de kritische stemmetjes. En dat is mooi, want gedurende het boek kwam het besef dat ik de kritische stemmetjes niet kwijt wil. Die leiden er toe dat ik mezelf steeds blijf verbeteren, als adviseur én als persoon.
Over Milou Engelaer
Milou Engelaer houdt zich voornamelijk bezig met organisatie-ontwikkelvraagstukken, meestal in de ziekenhuiswereld maar soms ook in andere delen van de zorgsector (langdurige zorg, farmaceuten). Dat doet ze zowel in project- en programmateams als in de rol van procesbegeleider. Daarnaast geeft ze regelmatig trainingen en begeleidt ze intervisie. Ze is verbonden aan TwynstraGudde.
