De levensgeschiedenis van John Kao is op zichzelf al een boeiend voorbeeld van innovatie. Hij heeft in de jaren '60 piano gespeeld met Frank Zappa & the Mothers of Invention, was theater- en filmproducent (o.a. van Sex, lies and videotape), heeft verschillende bedrijven opgericht en was hoogleraar aan vooraanstaande universiteiten en aan hogere kaderschool van de U.S. Marines. Hij heeft zichzelf dus in ieder geval meerdere malen opnieuw uitgevonden.
Kao maakt zich zorgen over het innoverend vermogen van de Verenigde Staten. Andere landen innoveren sneller en zetten de VS in toenemende mate op achterstand. Met tal van voorbeelden geeft hij in zijn boek 'Innovation Nation' aan dat zijn land vroeger een wereldleider in vernieuwing was, maar dat het deze koppositie inmiddels is kwijtgeraakt.
Hij geeft in zijn analyse verschillende redenen voor deze zorgwekkende ontwikkeling. Heel belangrijk zijn de achteruitgang in het niveau van het onderwijs, de verminderende belangstelling van studenten voor exacte vakken en technologie en achterblijvende investeringen. Maar de belangrijkste reden is dat andere landen veel zwaarder inzetten op innovatie en daar ook gerichter op investeren. De samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en universiteiten is in die landen ook veel beter.
Het model waarmee Sillicon Valley beroemd is geworden is inmiddels door veel landen gekopieerd en verder verbeterd – en vaak met heel veel succes. Enkele voorbeelden daarvan zijn Denemarken, Finland, Ierland, Singapore, maar vooral China. Belangrijke drijfveren voor deze ontwikkelingen zijn de groei van talent in landen als China en India, de interesse van durfkapitaal voor opkomende landen en een sterke groei wereldwijd van overheidsinvesteringen in vooral militaire ontwikkeling en ruimtevaart.
Het boek is weliswaar geschreven als een analyse van de situatie in de Verenigde Staten, maar het is zeker ook van toepassing op de situatie in Nederland. Innovatie gaat hier met vallen en opstaan en de kritiek op onze gebrekkige innovatie neemt steeds grotere vormen aan.
Nederland wordt door Kao niet als lichtend voorbeeld genoemd en voor kenners van de wederwaardigheden rond ons nationale innovatieforum is dat geen verrassing. Frans Nauta laat in zijn Het innovatieplatform zien dat innoveren in onze polder geen gemakkelijke opgave is. En nog zeer recent klaagden verschillende hoogleraren over de geringe belangstelling van het kabinet voor innovatie. Zij waarschuwden voor de negatieve gevolgen die dat voor ons land zou hebben.
Onze beleidsmakers kunnen dus veel leren van de Amerikaanse analyse en van de voorbeelden van successen die Kao noemt. Maar ook andere betrokkenen bij innovatie kunnen zich door hem laten inspireren. Het zijn vooral de succesverhalen die interessant zijn. Niet zozeer de pleidooien voor meer geld in opleidingen en in R&D. Niet omdat dat niet nodig zou zijn, maar vooral omdat die pleidooien al heel vaak zijn gehouden.
Interessant is het uitgewerkte pleidooi van Kao om op een twintigtal plaatsen in de VS innovation hubs op te bouwen. Hij ziet hierbij een belangrijke rol weggelegd voor opleidingsinstituten, bedrijfsleven en regionale overheden. Het idee voor deze hubs zou mijns inziens ook in Nederland goed kunnen werken. Vooral ook door de combinatie die gemaakt kan worden van innovatie met de oplossing van grote maatschappelijke vraagstukken als klimaatverandering, waterbeheersing, milieuvervuiling, duurzame ontwikkeling en armoede.
En zo kan een boek over innovatie in de bakermat van innovatie ook interessant zijn voor onze innovatiezoekers.
Over Ton Horrevorts
Ton Horrevorts (1950-2011) was onder andere directeur van HMSmanagement, partner voor de overheid in transformatieprocessen. Hij was jarenlang als adviseur betrokken bij veranderings- en vernieuwingsprocessen in de publieke sector en geïntrigeerd door het vertrouwensprobleem van de overheid.
