In Rijnlands organiseren is de werkgemeenschap de plek waar het werk daadwerkelijk wordt uitgevoerd, door meerdere mensen en vaak ook vanuit verschillende organisaties. Die werkgemeenschap is niet een ander woord voor ‘de organisatie'. En hier zit volgens Peters dan ook een belangrijk verschil met benaderingen als Semco-stijl (Ricardo Semler) of Verdraaide organisaties (Wouter Hart). Bij deze auteurs ligt de aandacht vooral op aanpassingen in de organisatie en is er weinig tot geen aandacht voor de werkgemeenschap.
Drie basisprincipes van Rijnlands organiseren
Rijnlands organiseren kent een aantal basisprincipes: (1) Het primaire proces is van de inhoudelijke professionals, of anders gezegd, bij een Rijnlandse organisatie is ‘de organisatie in handen van de vakmensen. (2) de actualiteit van het hier en nu is uitgangspunt en (3) een veranderproces naar Rijnlands organiseren moet zelf ook Rijnlands zijn. In het boek staat een aantal voorbeelden die deze principes illustreren. Natuurlijk kan ook hier Buurtzorg hier niet ontbreken, maar gelukkig staan er ook voorbeelden van andere organisaties in, zoals het Zweedse ‘Handelsbanken', dat in Nederland dertig vestigingen heeft. Verwarrend vond ik er dat in de beschrijving van de voorbeelden alleen aandacht is voor de interne organisatie en geen aandacht voor de werkgemeenschap, wat toch Rijnlands organiseren anders maakt dan bijvoorbeeld zelforganisatie. Dit geldt ook voor enkele andere voorbeelden, zoals die van een gemeente, een school of de politie. Er ontbreken daarnaast leerzame voorbeelden van werkgemeenschappen waar Rijnlands minder succesvol is ingevoerd.
In hoofdstuk zeven wordt gesteld dat goede dienstverlening niet kan zonder Rijnlands organiseren, producten produceren en leveren eventueel wel. Helaas kon ik de onderbouwing hiervan niet vinden. Jammer dat in het boek niet wordt stil gestaan in welke contexten het Rijnlands denken toepasbaar is. Een groot gemis!
Canvas
In het boek is het Canvas Rijnlands Organiseren opgenomen. Het canvas help alle betrokkenen, ook als ze niet bij dezelfde organisatie werken, in om deel te nemen aan het gesprek over het organiseren van wat de bedoeling is. De vragen die horen bij het canvas alleen al zijn nuttig bij het nadenken over het functioneren van de eigen organisatie, net als veel andere suggesties en ideeën die in het boek staan, al vindt Peters dat dit niet kan. Hij is tegen het selectief winkelen uit het gedachtengoed van Rijnlands. Hij spreekt zelfs van het ‘kapen' door adviseurs en anderen van ideeën afkomstig uit het Rijnlands denken, zoals de lerende organisatie (??) de verwaarloosde organisatie (??) en zelfsturing (??). Ik heb geleerd dat er altijd op elkaar wordt doorgebouwd en het soms onduidelijk is wie als eerste met een bepaald concept is gekomen, als dat al belangrijk zou zijn. Jammer (eigenlijk onprofessioneel) dat deze opvatting gebezigd wordt in het boek. Het doet geen recht aan de geest van Rijnlands denken en doen: delen en leren van elkaar in een professionele gemeenschap van organisatiekundigen.
De lezer krijgt wat de auteur belooft
In het boek staat de link naar een (onderwijs)website met daarin samenvattingen, oefeningen, verdiepende literatuur, video's en filmtips. Het nadenken over de vragen die er voor studenten zijn opgenomen, is ook leerzaam voor andere lezers. Het boek is makkelijk leesbaar en mooi opgemaakt.
De auteur belooft de lezer bewust te maken van de beperkingen die veel organisaties in hun greep houden en laten zien hoe het anders kan. Deze belofte komt hij na in het boek, in ieder geval kunnen dienstverleners hun organisatieprincipes toetsen aan de organisatiekundige principes van Rijnlands organiseren. Het boek besteedt dan nog wel redelijk veel ruimte aan de klassieke (verwerpelijke) organisatiekunde, maar er blijft gelukkig genoeg te lezen hoe organiseren-anno-nu er uit kan zien (al dan niet volledig in de geest van Rijnlands).
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
