Met een pa als buitenlandjournalist werd interesse voor met name de Amerikaanse politiek er bij ons thuis met de paplepel ingegoten. Gesprekken aan tafel gingen over voetbal, de kerk en de Amerikaanse presidenten. Onderwerpen die direct ook de nodige discussies opleverden. En dan waren die over de wedstrijden van Ajax of PSV misschien nog niet eens het felst. Zo hoefde ik maar te roepen dat George W. Bush gelijk had om Saddam Hoessein van zijn bloederige troon te verstoten of de vlam sloeg in de pan. Voor mijn broers en zussen was Barack Obama dan ook een gebedsverhoring. Dat hij eerst door zijn Democratische opponent Hillary Clinton en daarna door de Republikein John McCain als totaal onervaren werd afgeschilderd, was aan dovenmansoren gericht. Alles beter dan oorlogsmisdadiger Bush, leek overal ter wereld het credo.
Hoe kon het dat Obama ondanks dat hij slechts enkele jaren ervaring had in de Amerikaanse Senaat toch verkozen werd als de 44ste president van de VS? Zoals zo vaak, lijkt vooral zijn voorganger de belangrijkste springplank voor een nieuwe president te zijn. Bush werd gekozen omdat hij normen en waarden predikte na een president Clinton die altijd gelinkt zal worden aan zijn affaire met een stagiaire. Obama kreeg de kans omdat hij zo'n beetje de enige was die vanaf het begin tegen een inval in Irak was geweest. Trump kwam in het Witte Huis omdat hij een radicaal rechts geluid liet horen na een president die door veel Amerikanen als socialist werd gezien. En dat Joe Biden nu meer stemmen kreeg dan welke gekozen president ook, heeft denk ik weinig te maken met het feit dat mensen nu zoveel vertrouwen hebben in hem, maar eerder een ongelooflijke afkeer hebben van narcist en joker Donald Trump.
In Een beloofd land beschrijft Obama zelf zijn opkomst en de eerste drie jaar van zijn presidentschap. Een tweede (of wellicht derde deel) van zijn memoires volgt dus nog. En al had Obama weinig ervaring, hij had wel een ander, nog machtiger wapen, in handen: zijn gave om te speechen. Of, zoals Warren Buffet het eens zei: 'Je kunt je waarde met 50 procent vermeerderen door de juiste communicatieve vaardigheden aan te leren: spreken in het openbaar.' Bij Obama was dit misschien wel 100 procent.
Obama lanceerde zichzelf toen hij op uitnodiging van John Kerry in 2004 werd uitgenodigd een keynote-speech te geven op de Democratische Nationale Conventie. Obama vertelt dat hij de speech zelf maar een keer helemaal heeft teruggekeken. In zijn eentje. 'Ik zie wat zenuwen in het begin, mijn gebaren zijn een beetje onbeholpen. [...] Maar er komt een punt in de toespraak waar ik mijn cadans vind. [...] Dat is een fysieke ervaring, een stroom van emoties die heen en weer gaat tussen jou en het publiek, alsof jouw leven en het hunne plotseling samenvloeien, als een filmrol, die terug en vooruit spoelt in de tijd.'
Obama heeft spreken in het openbaar tot kunst verheven. Aan de hand van jonge, zeer getalenteerde speechschrijvers als Jon Favreau en Cody Keenan zette Obama dit wapen geregeld in om een doorbraak te forceren in het bereiken van zijn politieke doelen.
Dat Obama het - zeker in zijn eerste jaren - niet gemakkelijk had, is een understatement. In Een beloofd land neemt hij ons uitvoerig mee in hoe hij de wereldwijde financiële crisis wilde ombuigen, hoe hij de gefrustreerde en verharde Republikeinen moest zien mee te krijgen in zijn plannen om de gezondheidszorg te hervormen en hoe hij een eind wilde maken aan de oorlog in Irak en besloot meer militairen te sturen naar Afghanistan. Met de bladzijde die we lezen, zien we een groei in zijn leiderschap. De onervaren Obama groeit uit tot een leider die volgens ‘kenners' nu op de twaalfde plaats staat in de lijst van beste Amerikaanse presidenten ooit. Een lijst die overigens wordt aangevoerd door Abraham Lincoln (een van Obama's rolmodellen) enwaar Bill Clinton en George W. Bush op de respectievelijk 15e en 33ste plaatst staan.
Niet alleen neemt Obama ons mee in hoe hij in binnen- en buitenland de rol van machtigste politicus ter wereld probeerde vorm te geven, ook geeft hij een inkijkje hoe hij zo goed en zo kwaad als het ging echtgenoot van Michelle en vader van twee dochters wilde zijn. Een prestatie op zich, gezien de onvoorstelbaar hoge eisen die aan een president worden gesteld. En toch lukte het Obama geregeld met zijn gezin het avondeten te nuttigen en zijn dochters naar bed te brengen. Om vervolgens in de ‘Treaty Room', zijn studeerkamer, de dossiers weer in te duiken.
Obama sluit zijn boek af met een verslag van de aanslag op Osama bin Laden, een hoofdstuk dat leest als thrillers van auteurs als Robert Ludlum en Tom Clancy. Een risicovolle operatie dat bij mislukking wel eens had kunnen betekenen dat Obama een tweede ambtstermijn op zijn buik had kunnen schrijven. Osama werd gelukkig gevonden, doodgeschoten en in zee gedumpt. Obama kon zijn hoofd dus boven water houden. Voor meer details over wat er vervolgens in het Witte Huis gebeurde, zullen we geduld moeten hebben op het vervolg van Een beloofd land. Ik kan niet wachten.
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij heeft trainingen en coaching op het gebied van (persoonlijk) leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling. www.hjkamsteeg.nl
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie