Spellen kunnen helpen om platgetreden paden te verlaten, stelt Sunni Brown bij de aftrap van haar presentatie. Ons brein zoekt namelijk onophoudelijk naar patronen, en zodra er een wordt herkend dan activeren de neuronen in onze – analytische – linkerhersenhelft. Creativiteit raakt dan al snel uit het zicht. Om hieraan voorbij te gaan moet je dus een onbekend patroon presenteren, en dat kan met een spel. Gamestormen dus, en dat wil zeggen brainstormen met behulp van spelsituaties.
Spellen
Een spel bestaat uit een aantal elementen: Er is een speelveld, regels, doelen en artefacten (zoals pionnen). Spellen zijn daarnaast altijd begrensd: Het spel duurt bijvoorbeeld een uur, of een maximum aantal zetten. Ook het speelveld zelf heeft uiteraard grenzen.
Spellen volgen een bepaald patroon, dat altijd hetzelfde is: Opening, exploratie en sluiting. In de openingsfase worden verwachtingen gewekt, de regels bekendgemaakt, het doel van het spel wordt uit de doeken gedaan alsmede hoelang het spel gaat duren. Exploratie is de tijd waarin geëxperimenteerd wordt en inzichten gedeeld. De sluiting is het eind van het spel, wanneer de ‘winnaar’ bekend is en gekeken wordt hoe de doelen zijn behaald.
Op deze manier kun je ook naar de werksituatie kijken: een meeting volgt bijvoorbeeld ook het patroon van opening, exploratie en sluiting, vindt plaats op een afgesproken en begrensde plek, en er zijn regels en doelen. Enige probleem: We zien de meetings niet als spel, al zijn er veel goede redenen om dat wel te doen. Een spel helpt gewoonten los te laten, en speelsheid te introduceren. Bovendien voelen mensen zich veiliger, en durven ze dus meer te zeggen. Als het doel is om tot nieuwe ideeën te komen: Maak er dan een spel van.
Business model generatie
Het Business Model Canvas van Alexander Osterwalder en Yves Pigneur heeft uiteraard bij uitstek het doel om tot nieuwe ideeën te komen en daarvoor is het dus van belang om de deelnemers van een business model generatie-sessie in de juiste mindset te krijgen, en te houden. Brown omschrijft het aan de hand van de denkhoeden van De Bono en laat in een rollenspel zien hoe contraproductief de zwarte – kritische – denkhoed is in creatieve sessies.
Gamestorming kan, middels visueel denken en mindmapping, maar ook door onverwachte speldoelen en regels, helpen de kritische mindset te vermijden.
In de workshop – waarin we eerst oefenen met visueel denken en mindmappen – is dat doel bijvoorbeeld ‘Creëer een disfunctioneel businessmodel’. Het is een versie van ‘het antiprobleem’, een van de zogenaamde ‘openingsspellen’ uit het boek en is bedoeld om mensen los te maken van het probleem.
Spellen rijgen
Eenmaal los gaan we spellen aan elkaar rijgen. De beste resultaten worden namelijk bereikt als de spelcontext en regels vaak wisselen. De opdracht is dit keer om te komen tot een disruptieve innovatie... voor de noodlijdende circussector – Gelukkig ligt de lat niet al te hoog.... Het start met affinity mapping, waarin we alle mogelijke middelen, eigenschappen en technologie die voor het circus relevant kunnen zijn losjes aan elkaar relateren. Brown onderbreekt ons halverwege, om bij wijze van pauze een ander spel te spelen. In dit geval is dat ‘heuristische ideeënvorming’, een spel of techniek die dwingt verbanden te zien tussen onderwerpen die ver uit elkaar liggen. Via mindmappen, wederom een onderbreking (ditmaal een moodboard) belanden we dan uiteindelijk bij ‘bouw een wereld’. Waarin de zaak letterlijk tastbaar gemaakt moet worden en dan volgt de presentatie. Het resultaat mag er zijn: Ons businessmodel voor ‘The Cloud Circus’ bewijst dat gamestorming een motor kan zijn voor business model generatie.
Over Justin van Lopik
Justin van Lopik is werkzaam bij Managementboek en hoofdredacteur van Managementboek Magazine, platform voor business professionals.
