We kennen Ben Tiggelaar van zijn boeken, als trainer, zijn columns en het befaamde jaarlijkse MBA in één dag. Specialist in leiderschap, management en veranderkunde. Hij is ook pleitbezorger van International Justice Mission (IJM). Een organisatie die strijdt tegen moderne slavernij en mensenhandel. Een gesprek met Ben Tiggelaar over hoe large corporates moeten nadenken over moderne slavernij, leiderschap, management, veranderen én het verdwijnen van klassieke managementgoeroes.

Hoewel Peter Senge achter Theorie U zit, is deze veranderaanpak in Nederland onbekend gebleven. ‘Ten onrechte’, stellen Jannet Koster en Ietze Oostinga, auteurs van ‘De kracht van Theorie U’. Volgens hen is Theorie U met name een goede aanpak bij complexe vraagstukken. Direct van A naar B is misschien de makkelijkste, maar niet altijd de snelste of beste weg. Beter alle perspectieven in één ruimte samenbrengen, dan achterkamertjesoverleg.

‘Ze luisteren toch niet’, zegt de werkvloer over het (top)management. ‘Ze willen het niet horen’, zegt het (top)management over de werkvloer. Beide kan kloppen, zo stelt auteur en leiderschapscoach Frank Schaper. ‘We luisteren vaak selectief. Zowel leiders als volgers. Slecht luisteren is een heel menselijke eigenschap.’

Managers hebben vaak weinig ervaring opgedaan voordat ze als manager aan de slag gaan. Organisaties vertrouwen op ‘managementtraining on the job’. Vergelijk dat eens met hoe piloten worden getraind in de ‘sim’. Dat is de kern van Business Flight Simulator van Leo Kerklaan. ‘Als we piloten zouden trainen zoals we managers trainen, stapt er nooit meer iemand in een vliegtuig.’

Naast de energietransitie is het volgens Sander Tideman tijd voor een leiderschapstransitie. ‘Het kapitalisme was een interessant experiment van de mensheid, maar is na 200 jaar aan vervanging toe.’ Een SOS voor het bedrijfsleven. Het is niet langer alleen geld, ook duurzaamheid. ‘We moeten leiders radicaal gaan bijscholen. Ze zouden iets kunnen leren van totaalvoetbal.’

‘In veel organisaties draait het om geld. Bij ons om leven en dood.’ Dat heeft gevolgen voor leiderschap, betoogt voormalig Commandant der Strijdkrachten Peter van Uhm in ‘Notities van een generaal’. ‘In het leger draait het om vertrouwen, blindelings vertrouwen. In een hinderlaag heb je geen tijd om nog even te vergaderen.’ Over de 1ste, 2e en 3e Wet van Van Uhm, kalmte als leiderschapskenmerk en het risico van een onmisbare leider. 

De onderstroom in organisaties is als fietsen met tegenwind. Je ziet het niet, maar het is er wel. In hun boek Wat speelt hier? gaan Arend Ardon en Cynthia van der Zwan op zoek naar wat onderstromen in organisaties zijn en hoe je daar mee om kunt gaan. Negeren van onderstromen is een slechte raadgever. ‘Wat je buitensluit, wint aan invloed. Wat je wegduwt, komt altijd weer naar boven.’ Een pleidooi voor kijken met een systemische bril in plaats van een focus op het individu of een issue.