Nijmeegs Europees Privaatrecht

WOORD VOORAF V

SEDE VACANTE. EEN TERUGBLIK OP TWAALF JAAR ONDERWIJS EN ONDERZOEK IN HET EUROPESE PRIVAATRECHT AAN DE RADBOUD UNIVERSITEIT 1
Arthur Hartkamp
1. Inleiding 1
2. Onderwijs en onderzoek 4
3. Verschillende toepassing van het Unierecht in de rechtspraak van de lidstaten 11
4. Internationale contacten 13
5. Slot 15

IS HET EUROPESE PRIVAATRECHT EEN AUTONOOM RECHTSGEBIED? OVER DE ONDERGANG VAN HET HANDELSRECHT EN DE OPKOMST VAN HET EUROPEES PRIVAATRECHT 17
Corjo Jansen
1. Inleiding 17
2. Bezwaren tegen de opheffing van het handelsrecht als autonoom rechtsgebied 20
3. Het Europese privaatrecht als autonoom rechtsgebied 25
4. Besluit 27

DOORSTARTEN POST-ESTRO: SMALLSTEPS VOORUIT OF EEN GIANT LEAP ACHTERUIT? 31
Bas Kortmann & Lucas Kortmann
1. Proloog 31
2. Inleidende opmerkingen 32
3. De zaak FNV et al vs. Smallsteps 34
4. Kanttekeningen bij het arrest HvJ EU 35
5. Doorstarten na Estro en WCO I: hoe verder? 44

TERUGBLIKKEN OP ‘GOEDERENRECHT IN DE EUROPESE UNIE’ 47
Steven Bartels
1. Inleiding 47
2. Zekerheden 48
3. Genotsrechten 50
4. Bescherming van derden te goeder trouw 52
5. Ten slotte 53

EUROPESE BESCHERMING TEGEN OVERKREDITERING: PRIVAATRECHTELIJK VERZAND IN DE ZORGPLICHT IN NEDERLAND? 55
Jan Biemans
1. Inleiding 55
2. Bescherming tegen overkreditering in twee Europese richtlijnen 56
2.1 Richtlijn consumentenkrediet 2008/48/EG 56
2.2 Richtlijn hypothecair krediet 2014/17/EU 58
3. Implementatie van de richtlijnen 61
3.1 ‘Lost in translation’ 61
3.2 Implementatie van Richtlijn consumentenkrediet 63
3.3 Crédit Lyonnais/Kalhan 66
3.4 Implementatie van Richtlijn hypothecair krediet 67
4. Rechtspraak inzake overkreditering 68
4.1 Inleiding 68
4.2 Overkreditering bij effectenlease 69
4.3 SNS/Stichting W&P 72
4.4 Enkele observaties, mede naar aanleiding van ook lagere rechtspraak inzake overkreditering 75
5. Conclusie 77

TOEVAL EN RISICO-OVERGANG IN HET NEDERLANDSE EN EUROPESE KOOPRECHT 79
Kaj Strijbos
1. Inleiding 79
2. Periculum est emptoris/periculum est venditoris 81
3. Risico-overgang bij consumentenkoop 85
4. Gelden de uitzonderingen van art. 7:10 lid 2 en lid 3 nu nog voor consumentenkoop? 89
5. Ter afsluiting enige mate van abstractie 93

AUTOMATISCHE TOEREKENING REVISITED 95
Roel Schutgens
1. De leer van de automatische toerekening 97
2. Het Unie-aansprakelijkheidsrecht als voorbeeld: de eis van een voldoende gekwalificeerde schending 99
3. Relativering van de argumenten voor automatische toerekening 101
4. Het model-Di Bella 109
5. Herstel van het vertrouwen in de rechtsstaat als fundament 112
6. Tot slot 116

AMBTSHALVE TOEPASSING VAN EU-RECHT: STAND VAN ZAKEN EN TOEKOMSTIGE ONTWIKKELINGEN 123
Roel van Leuken
1. Introductie 123
2. Ambtshalve toepassing van primair Unierecht 125
2.1 Mededingingsrecht (in het bijzonder art. 101 VWEU) 125
2.1.1 Van Schijndel: ambtshalve aanvulling van de vorderingsgrondslag 125
2.1.2 Eco Swiss: ambtshalve vernietiging van een arbitraal vonnis 128
2.1.3 Manfredi en T-Mobile: ambtshalve beoordeling van de geldigheid van een rechtshandeling 128
2.2 Vrijverkeerbepalingen, grondrechten 130
3. Ambtshalve toepassing van secundair Unierecht 133
3.1 Richtlijnen ter bescherming van de consument 133
3.1.1 Richtlijn 93/13/EEG inzake oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten 133
3.1.2 Andere consumentenbeschermende richtlijnen 140
3.2 Richtlijnen ter bescherming van andere rechtssubjecten dan de consument 142
4. Tot besluit 144

VLEES NOCH VIS 145
Irene Aronstein
1. Inleiding 145
2. Een met Unierecht in strijd zijnde nationale wetsbepaling blijft (soms) buiten beschouwing 147
3. Effet utile en ex tunc werking versus gewettigd vertrouwen in de civiele procedure 149
4. Rechtsgevolgen voor een horizontale rechtsverhouding van het buiten beschouwing laten van met Unierecht strijdige wetsbepalingen 152
5. Barrières voor lidstaataansprakelijkheid naar Unierecht 157
6. Nationale overheidsaansprakelijkheidsregimes als vangnet? 161
6.1 De onrechtmatigheid van het overheidshandelen en het relativiteitsvereiste 162
6.2 De overige vereisten voor overheidsaansprakelijkheid 165
6.3 Rechtmatige overheidsdaad met schadeplicht? 166
7. Slot 168

DE GENERATIEVE FUNCTIE VAN HET VERBOD OP ONGERECHTVAARDIGDE VERRIJKING ALS ALGEMEEN BEGINSEL VAN UNIERECHT 171
Marloes van de Moosdijk
1. Inleiding 171
2. Algemene beginselen van Unierecht: een korte achtergrondschets 172
3. Het verbod op ongerechtvaardigde verrijking als algemeen beginsel van Unierecht 175
3.1 Het verbod op ongerechtvaardigde verrijking als algemeen beginsel in de rechtspraak van het Hof van Justitie EU 175
3.2 Verschijningsvormen van het verbod op ongerechtvaardigde verrijking als algemeen beginsel van Unierecht 180
4. Het verbod op ongerechtvaardigde verrijking en horizontale rechtsverhoudingen 182
5. Besluit 188

THE PROHIBITION ON ECONOMIC JUSTIFICATIONS AND THE INTERESTS OF PRIVATE PARTIES 189
Francesco Bassi
1. Introduction 189
2. The Prohibition on Economic Justifications. Origins and legal foundations 190
3. Defining the contours of the Prohibition. The concept of “Economic” Justifications 192
4. The Prohibition and its qualifications 194
5. The Prohibition on Economic Justifications and the interests of private parties 198
6. A way around the Prohibition? The Charter of fundamental rights as a “source of arguments” for private parties 202
7. Conclusion 205

RECHTSMACHT VOOR CONTRACTUELE GESCHILLEN EN DE EXPANSIE VAN DE ‘OVEREENKOMST VAN DIENSTVERLENING’ 207
Sanne van Dongen
1. Inleiding 207
2. Art. 7 sub 1 Brussel Ibis 209
2.1 Inleiding 209
2.2 Overeenkomsten ‘in het algemeen’ (onder a) 210
2.3 Koopovereenkomsten en overeenkomsten van dienstverlening (onder b) 213
2.4 Reikwijdte van het begrip ‘diensten’ 214
3. Het arrest Kareda/Benkö 215
3.1 Het geschil 215
3.2 Het oordeel van het Hof van Justitie 216
3.3 Bezwaren 217
4. Alternatief? 220
5. Conclusie 221

PUBLICATIELIJST 225