Kieswet en Kiesbesluit. Editie 2024

Voorwoord / V
1 Kieswet
Afdeling I Algemene bepalingen / 1

Hoofdstuk A Inleidende bepalingen / 1
§ 1 Begripsbepalingen (art. A 1) / 1
§ 2 De Kiesraad (art. A 2 - A 6) / 1
Afdeling II De verkiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, van provinciale
staten, van de algemene besturen, van de gemeenteraden en van het kiescollege voor
Nederlanders die geen ingezetenen zijn / 2

Hoofdstuk B Het kiesrecht (art. B 1 - B 6) / 2

Hoofdstuk C De zittingsduur van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, van
provinciale staten, van de algemene besturen en van de gemeenteraden (art. C 1 - C 5) / 3

Hoofdstuk D De registratie van de kiesgerechtigdheid (art. D 1 - D 10) / 4

Hoofdstuk E Kieskringen en stembureaus / 5
§ 1 De kieskringen (art. E 1) / 5
§ 2 De stembureaus en briefstembureaus (art. E 3 - E 6) / 5
§ 3 De gemeentelijk stembureaus (art. E 7 - E 9) / 6
§ 4 De hoofdstembureaus en het nationaal briefstembureau (art. E 10 – E 14) / 7
§ 5 De centraal stembureaus (art. E 15 – E 22) / 7

Hoofdstuk F Het tijdstip van de kandidaatstelling (art. F 1 en F 2) / 8

Hoofdstuk G De registratie van de aanduiding en het logo van een politieke groepering (art.
G 1 - G 6) / 9

Hoofdstuk H De inlevering van de kandidatenlijsten (art. H 1 - H 16) / 13

Hoofdstuk I Het onderzoek, de nummering en de openbaarmaking van de kandidatenlijsten
/ 17
§ 1 Het onderzoek van de kandidatenlijsten (art. I 1 - I 8) / 17
§ 2 [vervallen] / 19
§ 3 De nummering van de kandidatenlijsten (art. I 12 - I 16) / 20
§ 4 De openbaarmaking van de kandidatenlijsten (art. I 17) / 20
§ 5 Slotbepalingen (art. I 18 - I 20) / 21

Hoofdstuk J De stemming / 21
§ 1 Algemene bepalingen (art. J 1 - J 6b) / 21
§ 2 De oproeping voor de stemming (art. J 7 - J 10) / 22
§ 3 Het stembureau (art. J 11 - J 14) / 23
§ 4 De inrichting van het stemlokaal (art. J 15 - J 19) / 24
§ 5 De stembiljetten (art. J 20 en J 21) / 24
§ 6 Het uitbrengen van de stem (art. J 24 - J 31) / 25
§ 7 [vervallen] / 26
§ 8 De orde in het stemlokaal (art. J 35 - J 38) / 26
§ 9 Waarnemers (art. J 39) / 26

Hoofdstuk K Het stemmen met een kiezerspas (art. K 1 - K 11) / 26

Hoofdstuk L Het stemmen bij volmacht / 28
§ 1 Algemene bepalingen (art. L 1 - L 6) / 28
§ 2 De schriftelijke aanvraag om bij volmacht te stemmen (art. L 7 - L 12) / 28
§ 3 Het verlenen van volmacht door overdracht van de stempas of kiezerspas aan een andere kiezer (art. L 14 en L 15) / 29
§ 4 Het stemmen door de gemachtigde (art. L 17) / 29

Hoofdstuk M Het stemmen per brief / 30
§ 1 Algemene bepalingen (art. M 1 - M 7a) / 30
§ 2 Het briefstembureau in de gemeente ’s-Gravenhage (art. M 8 - M 9) / 32
§ 3 Briefstembureaus in andere gemeenten en in Aruba, Curaçao en Sint Maarten (art. M 10) / 33

Hoofdstuk N De stemopneming / 33
§ 1 Bepalingen betreffende stembureaus (art. N 1 - N 12) / 33
§ 2 Bepalingen betreffende briefstembureaus in Nederland (art. N 15 - N 35) / 35
§ 3 Bepalingen betreffende briefstembureaus in Aruba, Curaçao en Sint Maarten (art. N 36 en N 37) / 39
§ 4 Verwerking persoonsgegevens (art. N 38) / 39

Hoofdstuk Na De taak van het gemeentelijk stembureau bij de totstandkoming van de
verkiezingsuitslag / 39
§ 1 Algemene bepalingen (art. Na 1 – Na 9) / 39
§ 2 Controle van de processen-verbaal van de stembureaus (art. Na 10 – Na 15) / 41
§ 3 Centrale stemopneming (art. Na 16 – Na 25) / 42
§ 4 De vaststelling van de uitkomst van de stemming op gemeentelijk niveau (art. Na 26 – Na 40) / 43

Hoofdstuk O De taak van het hoofdstembureau en het nationaal briefstembureau bij de
vaststelling van de verkiezingsuitslag / 45
§ 1 Bepalingen betreffende het hoofdstembureau (art. O 1 – O 12) / 45
§ 2 Bepalingen betreffende het nationaal briefstembureau (art. O 13 – O 23) / 47
§ 3 Verwerking persoonsgegevens (art. O 24) / 48

Hoofdstuk P De vaststelling van de verkiezingsuitslag door het centraal stembureau / 49
§ 1 Algemene bepalingen (art. P 1 - P 2) / 49
§ 2 De zetelverdeling (art. P 3 - P 14) / 51
§ 3 De toewijzing van de zetels aan de kandidaten (art. P 15 - P 19a) / 52
§ 4 De bekendmaking van de verkiezingsuitslag (art. P 20 - P 27) / 53

Hoofdstuk Pa De verkiezing van de leden van het kiescollege voor Nederlanders die geen
ingezetenen zijn (art. Pa 1 - P 27) / 55
Afdeling III De verkiezing van de leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal / 58

Hoofdstuk Q Algemene bepalingen (art. Q 1 - Q 6) / 58

Hoofdstuk R De inlevering van de kandidatenlijsten (art. R 1 - R 11) / 59

Hoofdstuk S Het onderzoek, de nummering en de openbaarmaking van de kandidatenlijsten / 61
§ 1 Het onderzoek van de kandidatenlijsten (art. S 1 - S 7) / 61
§ 2 De nummering van de kandidatenlijsten (art. S 10 - S 14) / 63
§ 3 Slotbepaling (art. S 15 en S 16) / 63

Hoofdstuk T De stemming en de stemopneming (art. T 1 - T 11) / 64

Hoofdstuk U De vaststelling van de verkiezingsuitslag door het centraal stembureau / 65
§ 1 Algemene bepalingen (art. U 1 en U 2) / 65
§ 2 De zetelverdeling (art. U 3 - U 14) / 66
§ 3 De toewijzing van de zetels aan de kandidaten (art. U 15) / 67
§ 4 De bekendmaking van de verkiezingsuitslag (art. U 16 - U 19) / 67
Hoofdstuk Ua De verkiezing van de leden van de Eerste Kamer door de leden van het kiescollege voor Nederlanders die geen ingezetenen zijn (art. Ua 1 - Ua 4) / 67
Afdeling IV Het begin van en de veranderingen in het lidmaatschap van de Tweede Kamer en de Eerste Kamer der Staten-Generaal, provinciale staten, het algemeen bestuur, de gemeenteraad en het kiescollege voor Nederlanders die geen ingezetenen zijn / 68

Hoofdstuk V Het begin van het lidmaatschap / 68
§ 1 Algemene bepalingen (art. V 1 - V 11a) / 68
§ 2 Bijzondere bepalingen betreffende het begin van het lidmaatschap van provinciale staten, het algemeen bestuur en de gemeenteraad (art. V 12 - V 15) / 71

Hoofdstuk W De opvolging (art. W 1 - W 8) / 72

Hoofdstuk X Beëindiging van het lidmaatschap en tijdelijke vervanging als lid / 74
§ 1 Algemene bepalingen inzake beëindiging van het lidmaatschap (art. X 1 en X 2) / 74
§ 2 Bijzondere bepalingen inzake beëindiging van het lidmaatschap (art. X 3 - X 9) / 74
§ 3 Beëindiging van het lidmaatschap en vervanging wegens zwangerschap en bevalling of
ziekte (art. X 10 - X 12) / 76

Hoofdstuk Xa Het begin van en de veranderingen in het lidmaatschap van het kiescollege voor Nederlanders die geen ingezetenen zijn (art. Xa 1 - Xa 5) / 77
Afdeling V De verkiezing van de leden van het Europees Parlement / 77

Hoofdstuk Y De verkiezing van de leden van het Europees Parlement / 77
§ 1 Begripsbepalingen (art. Y 1) / 77
§ 2 De verkiezing (art. Y 2 - Y 24) / 77
§ 3 Het begin van en de veranderingen in het lidmaatschap (art. Y 25 - Y 30b) / 80
§ 4 Bijzondere bepalingen betreffende deelneming aan de verkiezingen door niet-Nederlanders die onderdanen zijn van andere lidstaten van de Europese Unie (art. Y 31 - Y 38) / 81
§ 5 Slotbepaling (art. Y 39) / 83
Afdeling Va De verkiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, van de
eilandsraden, van de kiescolleges voor de Eerste Kamer, van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal en van het Europees Parlement in Bonaire, Sint Eustatius en Saba / 83

Hoofdstuk Ya De verkiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, van de
eilandsraden, van de kiescolleges voor de Eerste Kamer, van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal en van het Europees Parlement in Bonaire, Sint Eustatius en Saba / 83
§ 1 Algemene bepalingen (art. Ya 1 - Ya 3a) / 83
§ 2 De verkiezing van de leden van de Tweede Kamer (art. Ya 4 - Ya 11) / 84
§ 3 De verkiezing van de leden van de eilandsraad, het begin van en de veranderingen in het lidmaatschap van de eilandsraad en de beëindiging van het lidmaatschap en tijdelijke vervanging als lid (art. Ya 13 - Ya 21) / 85
§ 3a De verkiezingen van de leden van het kiescollege voor de Eerste Kamer, het begin van en de veranderingen in het lidmaatschap van het kiescollege voor de Eerste Kamer en de
beëindiging van het lidmaatschap en tijdelijke vervanging als lid (art. Ya 22 - Ya 29a) / 86
§ 4 De verkiezing van de leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal (art. Ya 30 - Ya 31e) / 87
§ 5 De verkiezing van de leden van het Europees Parlement (art. Ya 32 - Ya 39) / 88
§ 6 Bestuursrecht, beroeps- en overgangsbepalingen (art. Ya 40 - Ya 46) / 88
Afdeling VI Straf-, slot- en overgangsbepalingen / 89

Hoofdstuk Z Straf-, persoonsgegevens-, slot- en overgangsbepalingen / 89
§ 1 Strafbepalingen (art. Z 1 - Z 11) / 89
§ 1a Verwerking persoonsgegevens (art. Z 11a en art. Z 11b) / 91
§ 1b Handhaving maatregelen hoofdstuk V, paragraaf 8, Wet publieke gezondheid (art. Z 11c) / 91
§ 2 Slot- en overgangsbepalingen (art. Z 12 - Z 21) / 91
Tabel bedoeld in artikel E 1, eerste lid, van de Kieswet / 93
2 Kiesbesluit / 94
Afdeling I [Vervallen] / 94
Afdeling II De verkiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, van provinciale staten, van de algemene besturen, van de gemeenteraden en van het kiescollege voor Nederlanders die geen ingezetenen zijn / 94

Hoofdstuk D De registratie van de kiesgerechtigdheid (art. D 1 - D 10) / 94

Hoofdstuk E Kieskringen en stembureaus (art. E 1 - E 7) / 96

Hoofdstuk G De registratie van de aanduiding van een politieke groepering (art. G 1 en G 2) / 96
Hoofdstuk H De inlevering van de kandidatenlijsten (art. H 1 - H 3) / 97

Hoofdstuk I Het onderzoek, de nummering en de openbaarmaking van de kandidatenlijsten
(art. I 1 en I 2) / 98

Hoofdstuk J De stemming / 98
§ 1 Algemene bepalingen (art. J 1 - J 8) / 98
§ 2 Het combineren met een door de gemeenteraad uitgeschreven stemming (art. J 9 - J 12) / 99
§ 3 Gecombineerde stemmingen voor de verkiezing van de leden van provinciale staten en de leden van het algemeen bestuur (art. J 13 en J 14) / 100
§ 4 De schorsing van de zitting van het stembureau (art. J 26 - J 35) / 100
§ 5 Waarnemers bij de verkiezingen (art. J 36 - J 41) / 101

Hoofdstuk K Het stemmen met een kiezerspas (art. K 1 en K 2) / 102

Hoofdstuk L Het stemmen bij volmacht (art. L 1 en L 2) / 102

Hoofdstuk M Het stemmen per brief (art. M 1 - M 7) / 102

Hoofdstuk N De stemopneming / 104
§ 1 Het transport en de opslag (art. N 1 - N 5) / 104
§ 2 De schorsing van de zitting van het briefstembureau (art. N 6 - N 13) / 104

Hoofdstuk Na Het gemeentelijk stembureau / 106
§ 1 Algemene bepalingen (art. Na 1) / 106
§ 2 De schorsing van de zitting van het gemeentelijk stembureau (art. Na 2 – Na 7) / 106

Hoofdstuk P De vaststelling van de verkiezingsuitslag door het centraal stembureau (art. P 1 - P 5) / 106

Hoofdstuk Pa De verkiezing van de leden van het kiescollege voor Nederlanders die geen
ingezetenen zijn (art. Pa 1 – Pa 5) / 108
Afdeling III De verkiezing van de leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal / 109

Hoofdstuk R De inlevering van de kandidatenlijsten (art. R 1 en R 2) / 109

Hoofdstuk Ua De verkiezing van de leden van de Eerste Kamer door de leden van het kiescollege
voor Nederlanders die geen ingezetenen zijn (art. Ua 1) / 109
Afdeling IV De verkiezing van de leden van het Europese Parlement / 109

Hoofdstuk Y De verkiezing van de leden van het Europese Parlement (art. Y 1 - Y 7) / 109
Afdeling IVa De verkiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, van de
eilandsraden, van de kiescolleges voor de Eerste Kamer, van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal en van het Europees Parlement in Bonaire, Sint Eustatius en Saba / 110

Hoofdstuk Ya De verkiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, van de
eilandsraden, van de kiescolleges voor de Eerste Kamer, van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal en van het Europees Parlement in Bonaire, Sint Eustatius en Saba (art. Ya
1 - Ya 6) / 110
Afdeling V Slot- en overgangsbepalingen / 111

Hoofdstuk Z Slot- en overgangsbepalingen (art. Z 1 - Z 3) / 111

Alfabetisch trefwoordenregister / 113